Voedselallergie

Voedselallergie

Een voedselallergie is een overgevoeligheidsreactie op voedsel. Kinderen met een voedselallergie kunnen bepaalde ‘gewone voedingsmiddelen’ niet verdragen. De reactie wordt uitgelokt door het eiwit van het bepaalde voedingsmiddel. De top 8 waar kinderen en jonge mensen een allergie voor kunnen hebben zijn: melk, kippenei, pinda, soja, sesam, tarwe, vis en noten (amandel, hazelnoot, walnoot, pistache, cashew, peccannoot, macadamia en paranoot) Bij een notenallergie kan het zijn dat je voor één of meer noten een allergie hebt. Bijvoorbeeld alleen de hazelnoot of alleen voor cashew en pistache. Feitelijk kan voor elk voedingsmiddel een allergie bestaan. Het kan ook zijn dat je een allergie hebt voor een combinatie van voedingsmiddelen bijvoorbeeld voor melk, ei en pinda of voor pinda en noten. Een kenmerk van een voedselallergie is dat je voor hetzelfde voedingsmiddel ongeveer dezelfde klachten ontwikkeld bij een volgende blootstelling. Het is zinvol om de hoeveelheid van het voedingsmiddel die de reactie uitlokt te weten. Bijvoorbeeld de hoeveelheid van een kruimel, een druppel, een hele noot, pas na een beker melk of na een boterham met pindakaas. Met een voedselprovocatietest kan worden vastgesteld wat de uitlokkende dosis is en hoe precies het voedingsmiddel gemeden moet worden.

Allergische reactie

Een allergische reactie is een soort van ontsporing van het immuunsysteem. Het lichaam reageert op een stof die eigenlijk geen reactie zou moeten geven. Per persoon variëren de klachten in soort en ernst. Verschillende orgaansystemen kunnen betrokken zijn bij de reactie, de een krijgt roodheid en galbulten (jeukende huiduitslag met bleekroze, licht gezwollen vlekken) en de ander gaat hoesten en wordt benauwd. Bij de ene kan de reactie vrij mild verlopen met bijvoorbeeld galbulten en een loopneus en bij de ander kan de reactie ernstig verlopen met benauwdheidsklachten of buiten bewustzijn raken. De ernstig verlopende reactie wordt anafylaxie genoemd en kan levensbedreigend zijn.

Kenmerken van een allergische reactie

Per orgaansysteem kunnen zich de volgende klachten voordoen:

• huid: de huid ziet rood, er kunnen galbulten(netelroos of urticaria) zichtbaar zijn. Ook kan er jeuk en eczeem ontstaan.
• mond en keel: in de mond/keel kan een jeukend, prikkelend, tintelend gevoel optreden.
• maag en darmen: een misselijk gevoel met braken en/of buikpijn. Ook kan diarree of juist verstopping voorkomen.
• luchtwegen: 
  bovenste luchtwegen: een kriebel in de neus en een loopneus/ niezen
  onderste luchtwegen: hoestklachten en benauwdheidsklachten.

Kruisreacties

Een kruisreactie is meestal een milde allergische reactie op een voedingsmiddel als gevolg van een inhalatie allergie voor bijvoorbeeld bomen of grassen. Het Paraberk Syndroon is een veel voorkomende kruisreactie van een inhalatie allergie voor boompollen. In het bijzonder de berkenpol kan tot gevolg hebben dat mensen op oudere leeftijd  hazelnoot en of appel niet goed meer kunnen verdragen. Voor het lichaam lijkt het eiwit van de berkenpol op het eiwit van de appel of hazelnoot en dit kan dan meestal tot milde allergische klachten leiden als kriebel of prikkeling in de mond. Niet iedereen heeft last van kruisreacties bij inhalatieallergie. Lees ook de pagina over inhalatie allergie.

Hoe vaak komt voedselallergie voor en wat is de oorzaak?

Voedselallergie komt bij  ongeveer 5 procent van de zuigelingen en jonge kinderen voor. Bij volwassenen komt het bij ongeveer 2,5 procent voor.  Erfelijkheid speelt een rol; als een of beide ouders allergische klachten hebben, heeft het kind een grotere kans op het ontwikkelen van een allergie. Daarnaast zijn er nu steeds meer signalen dat het hebben van eczeem een verhoogde kans heeft op het ontwikkelen van een voedselallergie. Voeding kan dan via de beschadigde huid het lichaam binnendringen en kan een voedselallergie ontwikkelen. De eerste blootstelling via de mond en het maagdarmkanaal blijkt beschermend te werken om niet allergisch te worden.

Voorkomen van voedselallergie

Er wordt veel onderzoek gedaan naar hoe we allergie kunnen voorkomen en behandelen. In de afgelopen jaren is ontdekt dat het vroeg geven van pinda en kippenei belangrijk is om te voorkomen dat een kind allergisch wordt. Dit geldt zowel voor kinderen mét en kinderen zonder een verhoogd risico op het ontwikkelen van voedselallergie. Belangrijk hierbij is dat als pinda of kippenei goed is gegaan dat dit ook regelmatig (bij voorkeur wekelijks) wordt gegeven aan het kind. Zo blijft het lichaam deze voeding herkennen als normaal en zal het lichaam hier geen allergische reactie op maken (of ontwikkelen).

Kinderen die een verhoogd risico hebben op voedselallergie zijn kinderen met matig tot ernstig eczeem en soms kinderen  met ouders en/of broertjes en zusjes met een ernstige voedselallergie

Bij eczeem is de barrièrefunctie van de huid niet goed werkend. Dit zorgt ervoor dat via de huid voeding in het lichaam kan binnen dringen in plaats van via het maag-darm kanaal Overal om ons heen zijn namelijk sporen van de verschillenden voedingsmiddelen te vinden. Als de eerste blootstelling aan het voedingsmiddel via de huid is, kan het voorkomen dat het lichaam allergische antistoffen tegen deze voeding aanmaakt. Als iemand allergische antistoffen heeft noemen we dat sensibilisatie. Dat betekent dat hij/zij gevoelig is voor het ontwikkelen van een allergie. Je spreekt echter pas van een allergie als er na blootstelling aan het allergeen ook een allergische reactie optreedt.

Soms hebben mensen allergische antistoffen in hun bloed tegen voedingsmiddelen die zij zonder enig probleem kunnen eten. Bij hen is dus geen sprake van een allergie, maar van een sensibilisatie. Wij adviseren de producten die altijd goed zijn gegaan juist  te blijven eten want  na langdurig weglaten van bepaalde voedingsmiddelen kan het zo zijn dat je alsnog een allergie hiervoor ontwikkeld.

Gelukkig weten we ondertussen dat als je zo vroeg mogelijk kippenei en pinda aanbiedt aan kinderen met een verhoogd risico op voedselallergie (bij voorkeur voor de leeftijd van 7 maanden), dat ook zij veel minder vaak allergisch worden. Het blijven aanbieden van pinda en kippenei is dan wel extra belangrijk om te voorkomen dat het kind niet alsnog allergisch wordt.

Of dit ook voor andere voedingsmiddelen het geval is weten we nog niet. We denken dat er geen reden meer is om het moment van het geven van bepaalde voedingsmiddelen uit te stellen. Er zijn inmiddels aanwijzingen dat het ook voor melk geldt, om het vroeg en blijvend aan kinderen te geven om te voorkomen dat ze hiervoor een allergie krijgen. In het Kinderallergiecentrum doen we onderzoek naar de ontwikkeling en het voorkomen van een notenallergie bij jonge kinderen.

Behandeling van voedselallergie

Voor een melkallergie geldt dat 9 van de 10  kinderen  hier overheen groeien. Voor een kippenei allergie is de kans van overgroeien kleiner, maar wel aanwezig. Voor noten en pinda allergie is de kans van overgroeien nog kleiner . De belangrijkste behandeling bij een bekende voedselallergie is dan ook het weglaten van het product uit de voeding.

Met een voedselprovocatietest kunnen we aantonen op hoeveel allergeen een kind reageert (bv kruimel, hele noot, handje noten). Dit noemen we de uitlokkende dosis. Daarnaast kunnen we met de provocatietest een inschatting maken van de ernst van de reactie en te weten komen welke noodmedicatie er nodig is. De uitlokkende dosis maakt het verschil hoe precies je met het dieet moet omgaan. Als de uitlokkende dosis (een hele kleine hoeveelheid) een ernstige reactie uitlokt, is het advies om met beleid producten waarop aangegeven is “kan sporen van… bevatten” te gebruiken. Onze kinderdiëtist gespecialiseerd in allergie kan u hierin begeleiden. Kijk voor meer informatie over provocatietesten op de pagina Voedselprovocatietest.

Genezing van voedselallergie is maar heel beperkt mogelijk. Veel behandelingen zijn experimenteel en er kleven vaak veel risico’s in de vorm van ernstige  allergische  reacties zonder garantie op genezing. Gelukkig wordt er wel veel onderzoek gedaan naar het genezen van voedselallergie. Een Nederlandse studie bij jonge kinderen (jonger dan 4 jaar) lijkt erg hoopgevend voor deze groep.

Uiteraard wordt vanuit ons Kinderallergiecentrum goed advies gegeven wat te doen in geval van een allergische reactie. Elk kind met een (sterke verdenking op) een voedselallergie krijgt noodmedicatie. Afhankelijk van de ernst van de allergie bestaat dat alleen uit een drank of een tablet of wordt er een adrenaline pen voorgeschreven.

Foto: De kinderverpleegkundige geeft een injectie met de adrenalinepen.

Handige websites:

• www.food-info.net : vertaalsite van voedingsmiddelen waardoor een allergie kan ontstaan. Deze website vertaalt naar verschillende talen.
  
• stichtingvoedselallergie.nl
• voedingscentrum.nl
• allergiedietist-davo.nl