Praten over poep is bij de LARS-poli heel normaal

Na een operatie aan de endeldarm blijft een deel van de patiënten last houden van een veranderd ontlastingspatroon. Ze moeten soms wel twintig keer per dag plotseling naar het toilet. Dat heeft een grote impact op hun leven! Vaak weten mensen niet dat er wat gedaan kan worden aan hun klachten. Uniek in Nederland is de LARS-poli van VieCuri. Daar staat een team van specialisten klaar om mensen een luisterend oor én actieve aanpak van de klachten te bieden.

Weinig eten om klachten te voorkomen

De 59-jarige Wilma Verhaegh uit Panningen is één van de patiënten die via de LARS-poli wordt begeleid. Zij kreeg in juni 2009 de diagnose endeldarmkanker. “Na de bestraling volgde in juli de operatie en kreeg ik een stoma. Dat was een ingrijpende gebeurtenis. De hersteloperatie van de stoma in januari 2010 verliep helaas niet goed, maar de tweede hersteloperatie in dat jaar verliep voorspoedig. Ik was blij dat ik zonder stoma verder kon, maar ik hield wel veel darmklachten. Zo moest ik voornamelijk heel vaak naar het toilet op een dag. Ik werk in de zorg en als ik moest werken, at ik vooraf heel minimaal zodat ik maar geen darmklachten kreeg tijdens mijn werk. Het gevolg was dat ik de hele nacht last had en niet kon slapen.” In de loop der jaren komt Wilma erachter dat haar klachten een naam hebben: het Low Anterior Resectie Syndroom. “De afgelopen jaren had ik van alles geprobeerd om minder klachten te krijgen, en dat hielp soms een korte periode. Toen ik in maart van dit jaar een coloscopie (kijkonderzoek van de darm) kreeg, hoorde ik van de LARS-poli. Ik vind het geweldig dat er echt tijd voor je wordt gemaakt en er regelmatig afspraken worden gepland, telefonisch of op de poli. Zo kon ik tussendoor laagdrempelig vragen stellen, bijvoorbeeld over de medicatie die ik voorgeschreven kreeg. De dosering werd iedere twee weken geëvalueerd en zo nodig aangepast.”

‘Klachten zijn afgenomen’ 

Wilma had in eerste instantie veel last van bijwerkingen van de medicatie. “Zonder de begeleiding van het team op de LARS-poli was ik al lang weer gestopt. Maar ik ben blij dat ik nu met de juiste begeleiding de medicatie wel gebruik. Hierdoor zijn mijn klachten afgenomen. Ook ben ik gestart met bekkenbodemfysiotherapie. Daar krijg ik nu oefeningen om de kringspier beter onder controle te krijgen. Alle mogelijkheden voor verbetering worden met het team op een prettige manier besproken. Ik hoop dat we nog stappen kunnen maken in de goede richting. Maar ik ben al blij met de resultaten die we nu al hebben geboekt.”

Wilma Verhaegh is opgelucht dat haar klachten een naam hebben en komt sinds maart 2022 naar de LARS-poli.

Gestructureerde, unieke nazorg

LARS staat voor Low Anterior Resectie Syndroom. Dit syndroom kan ontstaan na een operatie aan de endeldarm. Maarten van Heinsbergen, chirurg in opleiding, vertelt: “Mensen kunnen een ander ontlastingspatroon krijgen, wel twintig keer per dag naar het toilet moeten, vaak windjes moeten laten, last hebben dat men ontlasting (poep) niet kan ophouden of juist verstopping ervaren. Ik heb mijn promotieonderzoek gedaan naar LARS-klachten en kwam er zo achter dat voor veel patiënten die hier last van hebben geen nazorgtraject of behandelplan bestaat. Daarom zijn we een jaar geleden binnen VieCuri met de LARS-poli gestart. Er is geen enkel ander ziekenhuis in ons land dat zo gestructureerd deze nazorg biedt.”

Langdurige klachten

De zorg op de LARS-poli is bedoeld voor mensen die langdurig klachten houden na een operatie. “We weten uit onderzoek van de laatste tien jaar dat dit soort klachten vooral voorkomt bij mensen die geopereerd zijn aan endeldarmkanker en dikke darmkanker. In VieCuri wordt er al sinds 2014 onderzoek naar dit soort klachten gedaan. We hebben meer dan tweeduizend patiënten onderzocht en daardoor heel veel expertise op dit vlak”, aldus Van Heinsbergen.

Maarten van Heinsbergen: 'Mensen kunnen een ander ontlastingspatroon krijgen, wel twintig keer per dag naar het toilet moeten, vaak windjes moeten laten, last hebben dat men ontlasting (poep) niet kan ophouden of juist verstopping ervaren.'

Schaamte

Bij de LARS-poli werken diverse disciplines samen om de juiste zorg te bieden. Naast de arts is dat een team van vier verpleegkundig consulenten coloncare, een diëtist en een gespecialiseerd bekkenbodem fysiotherapeut. Ingrid Hendrix is één van de verpleegkundig consulenten coloncare op de LARS-poli. “Veel mensen schamen zich om hun klachten uit te spreken. Je praat over poep, daar heerst een taboe op. In de gesprekken die wij voeren, vragen we stapje voor stapje door. Mensen durven zich voorzichtig bloot te geven. Dan komt naar voren dat hun hele dag in het teken staat van vragen als: wanneer moet ik naar de wc? Kan ik het ophouden? En: is er een wc in de buurt? Dat maakt dat deze patiënten vaak wel drie keer nadenken voordat ze de deur uit gaan. Sommigen leven daardoor in een sociaal isolement. Ook de rest van het gezin heeft hier last van.”

Ingrid Hendrix: 'Veel mensen schamen zich om hun klachten uit te spreken. Je praat over poep, daar heerst een taboe op.'

Medicijnen, dieet, oefeningen

Volgens de verpleegkundige durven veel mensen met hun klachten niet goed naar de huisarts te stappen. “Naast de schaamte, denken ze ook dat de klachten erbij horen na de operatie. Ze willen niet zeuren en zijn al lang blij dat de kanker weg is. Daarom nemen ze het voor lief dat ze wel twintig keer per dag naar de wc moeten. In de gesprekken met ons voelen ze zich gehoord en blijkt dat er vaak wél wat aan te doen is.” Want naast een luisterend oor, helpt het team ook de klachten terug te dringen. Bijvoorbeeld door medicijnen of bekkenbodemoefeningen. “We kunnen niet alle patiënten klachtenvrij maken, maar de klachten wel verminderen naar een voor de patiënt acceptabel niveau.” Nog een manier om de klachten terug te dringen is via een aanpassing van het voedingspatroon. Daarbij ondersteunen diëtisten Kirsten Beijaard en Lisa van Mierlo. Beijaard licht toe: “De eerste stap is dat we kijken naar het huidige voedingspatroon. We letten op de inname van vocht en vezels en ook op de regelmaat in de voeding. Verder zijn er nog specifieke voedingsadviezen voor patiënten met LARS-klachten. We zijn altijd open over het feit dat je alleen met een ander voedingspatroon de klachten niet volledig kunt oplossen. Medicijnen, bekkenbodemoefeningen en een aangepast dieet vormen echt een aanvulling op elkaar.”

Diëtiste Kirsten Beijaard geeft specifieke voedingsadviezen aan patiënten met LARS-klachten.

Iedereen is welkom

Niet alleen ‘nieuwe’ LARS-patiënten kunnen terecht bij de poli. Maarten van Heinsbergen: “Ook mensen die al jaren klachten hebben, kunnen we helpen. Zelfs mensen die ergens anders geopereerd zijn aan de dikke darm of endeldarm. Mensen kunnen rechtstreeks contact opnemen met de poli voor een afspraak. Vaak is het aan te raden om de eigen huisarts op de hoogte te brengen. Deze kan ook voor een verwijzing zorgen.”