Onderzoek naar een nieuwe aanpak om fysieke fitheid te verbeteren voorafgaand aan een operatie bij dikkedarmkanker

Op dinsdag 31 oktober verdedigde Ruud Franssen zijn proefschrift “Time to Prepare” met succes. Ruud, fysiotherapeut en bewegingswetenschapper, deed onderzoek naar prevalidatie bij dikkedarmkanker. Een voorbereidende behandeling om de fitheid van patiënten te verbeteren voordat ze een operatie ondergaan. Dit onderzoek was een samenwerking tussen VieCuri en Maastricht University.

Het onderzoek

Patiënten met een goede fysieke conditie kunnen een operatie vaak beter doorstaan dan mensen die minder fit zijn. Een goede conditie geeft het lichaam veerkracht om weerstand te bieden aan de stress van de narcose en de operatie. Het kan dus zinvol zijn om voorafgaand aan een operatie fysiek gezonder te worden. Dit noemen we prevalidatie. Ruud Franssen onderzocht het effect van prevalidatie voorafgaand aan een operatie bij dikkedarmkanker.

Bij deze kankersoort is het meestal nodig om met een operatie de tumor te verwijderen. Herstellen van zo’n ingrijpende behandeling wordt vaak moeilijk gemaakt door complicaties zoals infecties of het moeilijk op gang komen van de darmen. Dat heeft niet alleen invloed op het herstel, maar ook op de kwaliteit van leven en de overlevingskansen van de patiënt.

Prevalidatie bij dikkedarmkanker

Door vóór de operatie te werken aan de fysieke gezondheid van de patiënt, kunnen de complicaties na de operatie verminderd worden. Maar om te voorkomen dat de tumor veel groeit of uitzaait, is het tegelijkertijd belangrijk om na de diagnose niet te lang te wachten met de operatie: maximaal 35 dagen volgens de richtlijnen. Dit onderzoek toont aan dat het verlengen van deze periode tot 49 dagen geen negatieve invloed heeft op de overlevingskansen van mensen met dikkedarmkanker. “Het lijkt belangrijker om patiënten fysiek goed voor te bereiden op de operatie, dan om de tijd tot de behandeling te verkorten”, zegt Franssen. “Vooral bij patiënten met een hoog risico op complicaties is dat belangrijk. Daarvoor hebben we nu een veilige tijdspanne van 49 dagen”.

Toch is het juist voor de minder fitte patiënten die mogelijk het meeste baat hebben bij prevalidatie, een uitdaging om voor een intensieve training steeds naar het ziekenhuis te komen. Daarom is “tele-prevalidatie” onderzocht, waarbij patiënten thuis een gepersonaliseerd trainingsprogramma volgden met behulp van een app en wekelijks telefonisch contact hadden met een fysiotherapeut. De eerste 11 patiënten die deelnamen aan dit programma konden het trainingsschema goed volgen en waren er tevreden over.

De resultaten

De resultaten zijn tot nu toe veelbelovend, maar er is meer onderzoek nodig om te bevestigen of tele-prevalidatie daadwerkelijk leidt tot een verbetering van de fysieke gezondheid  vóór de operatie en betere uitkomsten ná de operatie. Deze bevindingen zijn in ieder geval een goed begin naar nieuwe manieren om patiënten te helpen zich optimaal voor te bereiden op een operatie en het herstel te bevorderen.