Jicht

U heeft van uw arts gehoord dat u jicht heeft. De arts heeft met u besproken, wat de ziekte is, welke oorzaken er (kunnen) zijn en wat de behandeling is. Hier kunt u alles nog eens rustig nalezen.

Jicht is een pijnlijke ontsteking in een gewricht, meestal de grote teen of voet. Bij jicht wordt de ontsteking veroorzaakt door uraatkristallen. Deze kristallen bestaan uit zouten die ontstaan door een teveel aan urinezuur. Het geneest meestal binnen een tot drie weken, maar kan na verloop van tijd weer terugkomen.

Een gewricht is het ‘scharnier’ tussen twee botten. Het gladde kraakbeenoppervlak zorgt ervoor dat de botuiteinden gemakkelijk over elkaar heen glijden. Gewrichtsvloeistof ‘smeert’ het gewricht zodat het soepel beweegt. Om het gewricht heen zit een gewrichtskapsel. Het kraakbeen, bot of gewrichtskapsel kan geïrriteerd raken en klachten geven. Is het gewricht ook dik, warm of rood, dan is er een ontsteking.

Jicht geeft pijn in een gewricht, meestal aan de basis van de grote teen, soms in de middenvoet, enkel, knie of pols. Wanneer de ontsteking opkomt, wordt het gewricht dik, rood en warm. Dit noemen we een jichtaanval.

Mensen met jicht hebben soms kleine knobbeltjes onder de huid. We noemen die tophi. Het zijn ophopingen van uraatkristallen. Uraatkristallen bestaan uit zouten die ontstaan door een te veel aan urinezuur. De tophi zitten bijvoorbeeld op de vingers, tenen, knie, elleboog, op de oorschelp of bij uw hiel. De kristallen kunnen ook nierstenen vormen.

Jicht ontstaat doordat er uraatkristallen in een gewricht gaan zitten. De kristallen veroorzaken een ontsteking in het gewricht. Jicht en een hoog urinezuur in uw bloed hebben met elkaar te maken. Toch krijgt maar 1 op de 10 mensen met een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed jicht.

Sommige mensen hebben een grotere kans op jicht:

• als jicht in de familie voorkomt
• mannen van middelbare leeftijd
• mensen met een hoog lichaamsgewicht
• mensen met hoge bloeddruk
• mensen met hart- en vaatziekten

Voeding en alcohol lijken geen rol te spelen bij het ontstaan van jichtaanvallen. Vroeger dacht men dat jicht ontstond door het drinken van alcohol, frisdrank met koolzuur en het eten van purinerijke voeding (zoals zwezerik, nieren, vis, wild en gevogelte). Daarom werd jicht ook wel een welvaartsziekte genoemd. In onderzoeken is hiervoor weinig bewijs gevonden. Bij velen gaat jicht samen met verhoogde bloeddruk, hartfalen, verminderde nierfunctie dan wel een hart-/herseninfarct in het verleden.

Als een gewricht dik, rood, warm en pijnlijk is, moet u het een tijdje ontzien. Leg het gewricht hoog en koel het met een natte (thee)doek of ijs. Wikkel het ijs in een theedoek, zodat de huid niet bevriest. U kunt ook een koud kompres gebruiken.

Zodra de klachten minder hevig zijn, is het belangrijk om weer regelmatig te gaan bewegen. Dat voorkomt stijfheid en kan op den duur de pijn verminderen. Zware of langdurige belasting kunt u de eerste tijd beter vermijden.

Bij een aanval van jicht helpen NSAID’s* zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen. Deze middelen kunnen de pijn binnen een of twee dagen verminderen. Soms krijgt u er een medicijn bij om de maag te beschermen. Als NSAID’s te veel bijwerkingen geven of niet genoeg werken, kunnen andere medicijnen worden voorgeschreven.

* Let op: NSAID's zijn krachtige pijnstillers, maar ze geven regelmatig vervelende bijwerkingen. Ze kunnen (soms ernstige) maagklachten geven en de werking van andere medicijnen beïnvloeden. Heeft u maag-, darm-, hart-, vaat- of nierproblemen? Bent u ouder dan 60 jaar? Gebruikt u medicijnen? Of heeft u ooit een allergische reactie gehad na een NSAID? Overleg dan eerst met uw arts of apotheker voordat u een NSAID gebruikt.

Voldoende drinken

Melk/limonade, mineraalwater zonder koolzuur, thee en plat water.

Voldoende calorieën gebruiken

Niet hongeren om afbraak van lichaamscellen te voorkomen.

Geen alcohol

Gebruik geen alcohol tijdens een jichtaanval. Vermijd bieren/maltbier of fructose verrijkt sap.

• Drink veel (ongeveer 2 1/2 liter per dag, als u geen beperking heeft van nefroloog/cardioloog).
• Wees matig met alcohol; voorkom overgewicht.
• Zorg voor een goed gewicht.
• Beperk het gebruik van purine (peulvruchten), meer informatie vindt u op www.voedingscentrum.nl.

Een aanval van jicht kan 1 tot 3 weken duren, waarna het gewricht volledig herstelt. Als u meer dan drie aanvallen per jaar heeft, kunt u overwegen een middel te slikken om de hoeveelheid urinezuur in uw bloed te verlagen. Dit middel heet allopurinol. Als u dit dagelijks inneemt, krijgt u minder of geen jichtaanvallen. De jichtknobbeltjes verdwijnen dan vaak na een half jaar tot een jaar. Allopurinol kunt u jaren of zelfs levenslang blijven slikken om jichtaanvallen te voorkomen. Bespreek dit met uw arts.

Maak een afspraak op de polikliniek als de klachten met bovengenoemde medicijnen onvoldoende verminderen.

Neem meteen contact op met de polikliniek als u zich ziek gaat voelen of als u koorts krijgt.

Voor nog meer en uitvoerige informatie over jicht verwijzen we u graag naar onze pagina Jicht - Oorzaak, klachten en behandeling.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: