Port-a-Cath (PAC)

U heeft zojuist gehoord dat er bij u een Port-A-Cath (PAC), ook poortkatheter genoemd, moet worden ingebracht. U wordt hiervoor doorverwezen naar de vaatchirurg. U heeft informatie gehad over de Port-A-Cath. Hier staat alle informatie nog een keer op een rij.

Voor het behandelen van uw ziekte wordt regelmatig gebruik gemaakt van een infuus om medicijnen toe te dienen. Doordat de bloedvaten regelmatig aangeprikt worden voor bloedafname of voor het inbrengen van een infuus, kunnen deze beschadigd raken. Ook kan irritatie van de bloedvaten optreden als gevolg van de via het infuus toegediende medicijnen. Om verdere irritatie en beschadiging van de bloedvaten te voorkomen wordt bij u een Port-a-Cath systeem ingebracht. Deze is speciaal ontworpen het toedienen van medicijnen in de bloedbaan en eventuele bloedafnames  te vergemakkelijken.

Voordelen Port-a-Cath

• Een Port-a-Cath zit in een groot bloedvat, waar veel bloed door stroomt. Dit geeft minder snel irritatie van het bloedvat.
• Omdat een Port-a-Cath onder de huid zit, is er minder kans op een infectie.
• Een Port-a-Cath kan vaak worden aangeprikt.
• Een Port-a-Cath blijft zitten tot de behandeling afgelopen is.
• De Port-a-Cath wordt verwijderd, als er een infectie optreedt of als de katheter verstopt raakt door een bloedstolsel.

Waaruit bestaat het systeem?

• Een reservoir; dit is een kleine ruimte die van boven afgesloten is door een zelfsluitend siliconenmembraan;
• Een katheter; dit is een dun, lang, hol, flexibel slangetje van siliconen of polyurethaan (een soort rubber).

Het Port-a-Cath systeem wordt onder de huid geplaatst waarbij de katheter in een ader op de borst wordt ingebracht. De katheter wordt in de ader opgeschoven tot de punt van de katheter een plaats heeft bereikt precies boven het hart.

De Port-a-Cath wordt meestal onder het rechter sleutelbeen geplaatst.

Medicijnen

Gebruikt u medicijnen, neem dan altijd een actueel overzicht mee van de medicijnen die u gebruikt. Hoeveelheid en tijdstip van inname. U kunt een actueel overzicht aanvragen bij uw eigen apotheek.

Bloedverdunnende medicijnen

Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen overlegt u dan met de chirurg of u deze medicijnen moet stoppen voor de operatie. Bent u onder behandeling van Trombosedienst, informeer deze dan over de ingreep. Zij stemmen dan het beleid met u af.

De ingreep vindt plaats in dagverpleging. Dit betekent dat u na de ingreep, als alles goed gaat, dezelfde dag weer naar huis kunt gaan. Meer informatie vindt u op “Afdelingsinformatie Short Stay”. De ingreep vindt plaats op de operatiekamer onder algehele anesthesie of onder plaatselijke verdoving, met of zonder sedatie.  Uw arts bespreekt dit met u. Gebeurt de ingreep onder algehele anesthesie of sedatie dan krijgt u een intake op het preoperatief bureau. Meer informatie vindt u op “Anesthesie en preoperatief onderzoek”.

De ingreep gebeurt op de operatiekamer door de vaatchirurg. Na de narcose wordt de huid rondom de plaats van operatie gedesinfecteerd. Vervolgens wordt u toegedekt met steriele doeken.  De chirurg maakt 2 kleine sneetjes. Via het ene sneetje wordt de katheter in het bloedvat gebracht en opgeschoven tot het puntje van de katheter boven het hart zit. Dit gebeurt onder geleide van echo, waardoor het aanprikken van de long zoveel mogelijk wordt voorkomen. Via het andere sneetje wordt het reservoir onder de huid geplaatst.

Duur van de ingreep

De operatie duurt meestal een half uur.

Complicaties

Zoals bij elke ingreep is ook bij deze ingreep de normale kans op complicaties aanwezig.

• U kunt een blauwe plek (hematoom) rond de wond van de Port-a-Cath krijgen, wat normaal is.
• U kunt wat (spier)pijn en stijf gevoel krijgen in de schouder aan de kant waar de  Port-a-Cath's ingebracht, wat normaal is.
• Het bloedvat waarin de katheter in komt, ligt dicht bij de longen. Tijdens het aanprikken bestaat er kans op het aanprikken van de bovenkant van de long. Er ontstaat dan een ‘klaplong’.

Problemen met de Port-a-Cath

• Wondinfectie en/of Infectie bij de Port-a-Cath. Als dit gebeurt, wordt de Port-a-Cath verwijderd.
• Een Port-a-Cath kan verstoppen door bloedstolsels. Eerst wordt dan geprobeerd om dit op te lossen. Lukt dit niet dan wordt de Port-a-Cath verwijderd.
• Een Port-a-Cath kan gaan draaien of verschuiven. Daardoor is deze soms moeilijk aan te prikken. Soms is er een extra operatie nodig om een Port-a-Cath weer goed op zijn plaats te krijgen.

• U heeft 2 wondjes. Vaak zijn de wondjes onderhuids gehecht. Deze hechtingen lossen vanzelf op.
• Controleer elke dag de wondjes op roodheid, warmte, vocht, pus en pijn rondom de wondjes.
• De eerste 48 uur na de operatie mag u niet douchen, dit is beter voor de wondgenezing.
• U mag niet zwemmen of in bad tot de wond genezen is.
• Is de wond droog, dan hoeft u geen verband meer.
• Heeft u wondstrips (steristrips) op de wond, dan laten deze vanzelf los.

U neemt contact op met het ziekenhuis als:

• de wond erg rood, warm en/of gezwollen wordt of gaat lekken.
• u koorts krijgt ( temperatuur boven 38,5 °C) en/of koude rillingen krijgt.
• u hevige pijn krijgt.
• Bij de aanprikplaats blauwe plekken ontstaan en de plaats pijnlijk is.
• u pijn en/of zwelling krijgt in het gebied waar de Port-a-Cath zit, dus in de arm of bij de hals.
• u denkt dat de Port-a-Cath is verschoven.

Heeft u klachten of verschijnselen die hier niet beschreven staan en heeft u hierover vragen? Neem dan contact op met de polikliniek van uw specialist.

Een speciale naald (gripper naald), bevestigd aan een injectiespuit, infuussysteem of pomp, wordt door de huid en door het membraan van het reservoir geprikt tot op de bodem van het reservoir. U zult een kleine prik voelen. De medicijnen of vloeistoffen gaan via de naald in het reservoir, door de katheter en komen direct in de bloedcirculatie. Wanneer de medicatie die voor u noodzakelijk is wordt toegediend in de vorm van een bolus-injectie (toediening ineens), wordt de naald verwijderd nadat alle medicijnen en vloeistoffen zijn toegediend. Wanneer er een intraveneuze infusie of een externe pomp wordt gebruikt, dient de naald op zijn plaats te blijven totdat alle medicijnen of vloeistoffen zijn toegediend.

Aangezien het Port-a-Cath  systeem geheel onder de huid is ingebracht, is er na elk gebruik slechts een minimum aan onderhoud noodzakelijk. U krijgt hiervoor speciale instructies, afhankelijk van uw specifieke behoeften.

Tussen de injecties of infusies door is, onder de meeste omstandigheden, het wassen van de plaats waar het systeem onder de huid ligt, gewoon mogelijk. Een verband of gaasje is meestal niet nodig. Het is verstandig de aanprikplaats regelmatig te inspecteren. Mocht het lijken of het systeem is verschoven, of mocht u blauwe plekken, zwellingen, roodheid of irritatie waarnemen, waarschuwt u dan uw behandelend arts.

Doorspoelen Port-a-Cath systeem

In het ziekenhuis

Indien een Port-a-Cath niet vaker dan één keer per maand gebruikt wordt, zal er opnieuw één keer per 4 weken een heparine oplossing ingespoten moeten worden. Dit om te voorkomen dat het systeem verstopt raakt met bloed dat kan gaan stollen in het systeem.

Thuis

Heeft uzelf of iemand anders instructies gekregen over het thuis doorspoelen van het Port-a-Cath systeem tussen de behandelingen door, dan gelden onderstaande richtlijnen.

• volg de aanbevolen procedure voor het reinigen van de aanprikplaats
• gebruik een steriele Port-a-Cath naald (de speciaal geslepen punt beschadigt het membraan van het systeem niet)
• prik de naald loodrecht door de huid
• controleer of de naald zich op de bodem van het reservoir bevindt voordat u met toediening van de injectie begint
• stop met toedienen van de injectie en bel uw behandelend arts als de heparine niet vrij kan doorstromen
• neem contact op met uw behandelend arts als u vragen of problemen heeft, of als u veranderingen waarneemt op de plaats waar geïnjecteerd wordt.

Let op!

• Verbreek nooit de verbinding tussen spuit of infusielijn van de naald als deze zich nog in het reservoir bevindt
• Beweeg nooit de naald wanneer deze zich nog in het reservoir bevindt.

Voordat u het ziekenhuis verlaat, ontvangt u een implantatiebewijs. Draag dit kaartje altijd bij u bij een bezoek aan uw arts of aan het ziekenhuis, zodat u de informatie over uw Port-a-Cath direct bij de hand hebt.

• Een arts of een daartoe speciaal opgeleide verpleegkundige mogen in de Port-a-Cath prikken.
• U kunt met dit systeem zonder problemen door het poortje van de luchthaven en het warenhuis.
• Het Port-a-Cath  systeem is het meest gebruikte systeem over de hele wereld. In vrijwel elk land zijn ziekenhuizen, waar artsen ervaring hebben met dit systeem.
• U zult nauwelijks hinder hebben van de  Port-a-Cath. Als de wondjes van het inbrengen genezen zijn, zijn er geen speciale voorzorgsmaatregelen nodig en kunt u alles doen.
• Zwemmen, douchen en baden zijn geen probleem.
•  U kunt zonder problemen een MRI- of CT scan laten maken, ondanks het feit dat de Port-a-Cath van metaal is gemaakt.
• De katheter mag blijven zitten totdat de behandeling is afgelopen. Dit kan zelfs enkele jaren zijn. Het is misschien handig om een implantatiebewijs bij u te dragen.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: