Instructie en adviezen

Deze cliënt, aan wie jullie zorg verstrekken, is onder behandeling bij de cardioloog in verband met hartfalen en wordt daarvoor begeleid door een verpleegkundig specialist/ hartfalenverpleegkundige op de hartfalenpoli. Deze werken onder supervisie van de cardioloog. Mensen met hartfalen kunnen verschillende klachten hebben die kunnen wijzen op het vasthouden van vocht in het lichaam. Indien het vermoeden bestaat dat dit het geval is, kan patiënt, mantelzorger of thuiszorg contact opnemen met de verpleegkundig specialist of hartfalenverpleegkundige voor advies.

Hartfalenpatiënten krijgen een aantal leefregels om vochtophoping in het lichaam te voorkomen:

• Medicatie innemen volgens voorschrift.
• Dagelijks wegen
• Vochtbeperking
• Zoutbeperking

Als het hart niet goed functioneert, heeft dat tot gevolg dat organen minder zuurstof en voedingsstoffen krijgen, waardoor allerlei klachten en symptomen kunnen ontstaan. Als de linkerkamer faalt, kan dat leiden tot vochtophoping in de longen, dat zich kan uiten door kriebelhoest, kortademigheid, benauwdheid bij liggen en/of nachtelijke aanvallen van benauwdheid. Is het de rechterkamer die te kort schiet, dan kan zich vocht ophopen in buik en benen.

Wat zijn de klachten?

Mensen met hartfalen kunnen last hebben van:

• Vermoeidheid.
• Kortademigheid bij inspanning.
• Vocht vasthouden: Toename buikomvang, oedemateuze voeten/benen.
• Moeite met plat liggen, nachtelijke benauwdheid, vaak plassen in de nacht.

Klachten die verder vaak voorkomen bij hartfalen zijn:

• Koude handen en voeten.
• Hartritmestoornissen.
• Een opgeblazen gevoel.
• Een moeilijke stoelgang.
• Verminderde eetlust.
• Eten kan als vermoeiend ervaren worden.
• Prikkelhoest, met name als de patiënt plat ligt. Dit is vaak een voorteken van ophoping van vocht in de longen.
• Vergeetachtigheid en gebrek aan concentratie.

Wat is belangrijk in de thuissituatie?

Medicatie

Bij hartfalen is het van groot belang dat medicijnen trouw ingenomen worden. Hoe beter dit lukt, hoe beter en langer de patiënt in balans blijft. Niet alle patiënten zijn zich daar voldoende van bewust. 

Patiënten kunnen het moeilijk vinden om het overzicht over hun medicatie te houden. Vergeetachtigheid kan juiste inname van medicijnen in de weg staan. Als dit het geval is kan een blisterrol en controle bij inname een oplossing bieden.

Dagelijks wegen

Omdat mensen met hartfalen het risico lopen vocht vast te houden, moeten zij zich elke dag wegen. Een snelle toename van het gewicht kan daarvan een signaal zijn.

Het is belangrijk dat altijd op het zelfde moment van de dag gewogen wordt. Bijvoorbeeld ’s ochtends na het opstaan en eerste toiletbezoek.

• Op de hartfalenpoli wordt een streefgewicht bepaald die als richtlijn voor het gewicht dient.
• Toename van meer dan twee kilo in enkele dagen: direct de hartfalenverpleegkundige waarschuwen.
• Een lichte gewichtstoename gecombineerd met zichtbaar toegenomen oedeem en/of toename van kortademigheid en/of kriebelhoest: hartfalenverpleegkundige waarschuwen.
• Bij twijfel: bellen met de hartfalenverpleegkundige of zet een bericht in de online hartfalen-coach.

Vochtbeperking

De hoeveelheid vocht die per dag genomen wordt is minimaal 1500 ml en maximaal 2000 ml. Minimaal 1500 ml per 24 uur is nodig voor het goed functioneren van de nieren; maximaal 2000 ml om te voorkomen dat het hart wordt overbelast.

Vocht wordt opgenomen via dranken en vloeibare producten, zoals vla, yoghurt, soep en ijs. Ook fruit telt mee. Voor meer informatie:Hartfalen-Persoonlijk boekje.

Zoutbeperking

Minder zout gebruiken is belangrijk voor mensen met hartfalen. Zout bevat natrium. Natrium houdt vocht vast en moet daarom worden beperkt. De toegestane hoeveelheid zout wordt al bereikt door de hoeveelheid zout die van nature in producten zit, zonder toevoeging van zout. Zoutrijke producten moeten vermeden worden. Voor meer informatie: Hartfalen-Persoonlijk boekje

Indien u onderstaande symptomen herkent, belt u de hartfalenpoli.

U herkent een verergering van hartfalen aan een combinatie van de volgende symptomen:

• Gewichtstoename van 2 à 3 kg of meer in twee à drie dagen; (overschrijding streefgewicht).
• Toenemende kortademigheid bij inspanning;
• Toenemende vermoeidheid,
• Toenemend vol gevoel in de buik;
• Niet meer plat in bed kunnen liggen door kortademigheid/prikkelhoest
• Verminderde eetlust;
• Signalering oedemen: Dikke benen, enkels, vingers of buik door vocht.
• Overdag minder plassen, ’s nachts vaker plassen; vooral kleine beetjes
• Toenemende onrust;
• Prikkelhoest.
• Obstipatie, misselijkheid, diarree of braken

LET OP: Bij acute situaties belt u 112!

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: