Pericarditis

U heeft van uw behandelend specialist vernomen dat u een pericarditis heeft. U heeft al informatie gehad over deze aandoening en de behandeling. Hier kunt u alles rustig nalezen.

Het pericard / hartzakje

Het pericard of hartzakje is een stevig dubbelvlies rondom het hart. Het hartzakje beschermt het hart tegen bijvoorbeeld infecties en voorkomt dat het hart “wrijft” tegen omliggende structuren tijdens het samentrekken van de hartspier. De binnenste laag is vergroeid met de hartspier. Tussen de twee lagen zit een kleine hoeveelheid vocht, waardoor de lagen gemakkelijk langs elkaar glijden.

Wat is acute pericarditis?

Pericarditis is een ontsteking van het hartzakje, waardoor de binnenkant van het hartzakje gezwollen en ruw wordt. De bij elke hartslag optredende wrijving van de vliezen kan dan pijnlijk zijn. Soms komt er ook door de ontsteking meer vocht in het hartzakje. De behandeling van pericarditis is afhankelijk van de oorzaak van de aandoening.

Oorzaken acute pericarditis

Meest voorkomende oorzaken:

• Virusinfectie, bijvoorbeeld na griep of verkoudheid
• Openhartoperatie
• Hartinfarct

Minder voorkomende oorzaken:

• Bacteriële infectie (zeldzaam)
• Kwaadaardige tumoren of radiotherapie
• Trauma; zowel scherpe als stompe verwonding
• Als gevolg van andere aandoeningen

Soms blijft de oorzaak onbekend.

Bij acute pericarditis kunnen de volgende klachten voorkomen:

• Felle pijn in de borststreek. De pijn doet denken aan een hartinfarct, maar een opvallend verschil is de ademhaling. De pijn wordt minder hevig als u minder diep ademhaalt en neemt toe bij hoesten, niezen en diep inademen. Daarnaast is de pijnhoudingsafhankelijk. Een zittende of voorovergebogen houding geeft minder pijn. Liggen geeft vaak meer pijn.
• Koorts.
• Kortademig of benauwd zijn. Dit is in de acute fase meestal het gevolg van een oppervlakkige ademhaling die men onbewust toepast omdat dieper ademhalen een toename van de pijn geeft.

Om vast te stellen of iemand pericarditis heeft, doet de arts de volgende onderzoeken:

• Anamnese: navragen pijn en ziektegeschiedenis van de patiënt.
• Onderzoek met stethoscoop (luisteren naar het hart). Hierbij hoort de arts in sommige gevallen een schurend geluid ter hoogte van het hart. De ontstoken vliezen veroorzaken soms een schurend geluid tijdens het wrijven over elkaar.
• ECG (hartfilmpje).
• Echografie (echo van het hart).
• Röntgenfoto van de borst.
• Bloedonderzoek.
• Soms is een CT-scan of MRI-scan van het hart nodig.

Afhankelijk van de oorzaak vindt behandeling van de pericarditis plaats. Behandelmogelijkheden zijn:

• Pijnstillers.
• Ontstekingsremmende medicijnen.
• Voldoende rust nemen.
• Inspanning vermijden.

Minder voorkomende behandeling:

• Bij een bacteriële infectie: antibiotica.
• Als veel vocht in het hartzakje zit: weghalen van vocht via een drain.

Bij een virusinfectie is antivirale behandeling niet nodig. Het lichaam bestrijdt het virus zelf.

• Een acute pericarditis leidt zelden tot te veel ophoping van vocht in het hartzakje. Het hart ondervindt hierdoor tegendruk en kan zich niet goed vullen met bloed. Hierdoor pompt het hart onvoldoende bloed rond. Als dit een ernstige weerslag heeft op de hartfunctie, wordt dit een tamponade genoemd. Via een ingreep (het plaatsen van een drain) wordt het teveel aan vocht in het hartzakje dan verwijderd.
• Na genezing van een acute pericarditis kan opnieuw een acute pericarditis ontstaan.

Belangrijk is om sportinspanningen te vermijden de eerste vier tot zes weken na start van de behandeling.

Wanneer ben ik volledig hersteld?

Dit verschilt van persoon tot persoon. Meestal kan men 1 tot 2 weken herstel verwachten.

Wanneer kan ik weer werken?

Overleg dit met uw arts. Meestal kunt u na 2 weken uw werk langzaam hervatten. Dit is ook afhankelijk van het werk dat u doet. Met name fysiek zwaar werk kunt u pas na 4 tot 6 weken hervatten.

Wanneer kan ik weer sporten?

Meestal kunt u na 4 tot 6 weken weer sporten. Overleg dit met uw arts en luister naar uw lichaam. Bouw het sporten langzaam weer op.

Ik moet rustig aan doen, wat betekent dit?

Dit betekent dat u geen fysiek zware inspanningen moet leveren.

Hoe lang moet ik bedrust houden?

Bedrust is nodig totdat de pijn en koorts zijn verdwenen.

Kan ik opnieuw pericarditis krijgen?

U kunt een pericarditis niet voorkomen. Belangrijk is dat u de signalen herkent. Vroegtijdige diagnose en behandeling is essentieel.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: