Het probleem: overactieve bijschildklieren
De bijschildklieren, kleine kliertjes, ongeveer ter grootte van een erwt, spelen een essentiële rol in de calciumhuishouding van het menselijk lichaam. Ze produceren het parathormoon (PTH), dat ervoor zorgt dat het calciumgehalte in het bloed binnen nauwe, en zeer noodzakelijke, grenzen blijft. Calcium is cruciaal voor het goed functioneren van onze botten, spieren, zenuwen en het hart. Wanneer een bijschildklier overactief wordt (primaire hyperparathyreoïdie), produceert deze te veel PTH, wat leidt tot een te hoog calciumgehalte in het bloed. Dit kan problemen veroorzaken zoals hartritmestoornissen, botontkalking (osteoporose), nierstenen, psychische klachten en vermoeidheid.
In de meeste gevallen is de overactieve bijschildklier het gevolg van een goedaardig gezwel, maar dat kan dus wel behoorlijke gezondheidsproblemen veroorzaken. De behandeling van de overactieve bijschildklier bestaat uit het operatief verwijderen van de klier. Het probleem is echter dat het niet altijd eenvoudig is om vast te stellen welke van de klieren in het lichaam de uiteindelijke boosdoener is. Vaak is door een scan wel bij benadering te bepalen waar een verdikking zit maar de operatie moet dat exact uitwijzen. Soms zijn er ook meerdere klieren overactief of bevindt de klier zich op een plek waar deze oorspronkelijk niet hoort te zijn.
De traditionele aanpak en haar beperkingen
Traditioneel werd na de operatie het verwijderde weefsel naar de patholoog gestuurd voor onderzoek of kon middels laboratoriumonderzoek de PTH-concentratie in het bloed bepaald worden. Emma Koehorst: “Beide processen duurden minstens een uur, en pas daarna wist de chirurg of de juiste klier was verwijderd. Als dat niet het geval was, moest de patiënt vaak een tweede operatie ondergaan omdat chirurgen de patiënt in afwachting van de uitslag niet een uur op de operatietafel laten liggen. Uit onderzoek bleek dat ongeveer 25% van de patiënten een heroperatie nodig had. Dit was niet alleen erg belastend voor de patiënt maar ook kostbaar voor het ziekenhuis.”
De innovatie: snel en nauwkeurig meten van PTH
De oplossing voor dit probleem kwam in de vorm van de NBCL Connect Analyzer, een point-of-care-apparaat dat in Nederland vooralsnog alleen op de OK van VieCuri staat. “Het apparaat kan binnen vijf minuten de PTH-concentratie in het bloed meten”, aldus Emma Koehorst. “Het maakt gebruik van een eenvoudig bloedmonster en geeft heel snel uitsluitsel over de effectiviteit van de operatie.”
Koehorst: “Het principe is gebaseerd op de korte halfwaardetijd van PTH, die slechts drie tot vier minuten bedraagt. Dit betekent dat de PTH-concentratie in het bloed snel daalt nadat de overactieve bijschildklier is verwijderd. Door voor de operatie, vlak voor verwijderen van de bijschildklier en enkele minuten na de verwijdering van de klier de PTH-concentratie te meten, kunnen chirurgen vrijwel meteen zien of de operatie succesvol is geweest en de juiste bijschildklier ook daadwerkelijk is verwijderd. Als de PTH-concentratie binnen tien minuten met 50% is gedaald, is de overactieve klier verwijderd. Zo niet, dan kan de chirurg direct verder zoeken naar een andere overactieve klier. Dat is in tijd natuurlijk een enorm verschil ten opzichte van de traditioneel gebruikelijke analysemethode.”
Het maakt gebruik van een eenvoudig bloedmonster en geeft heel snel uitsluitsel over de effectiviteit van de operatie
Praktijkresultaten: minder heroperaties, betere zorg
Tijdens een proefperiode van enkele maanden werden twaalf patiënten geopereerd waarbij ook de snelle PTH-analyse werd gedaan. Emma Koehorst: “Bij acht patiënten werd direct de juiste klier verwijderd, terwijl bij vier patiënten verdere zoektochten nodig waren. In deze gevallen kon dus een heroperatie worden voorkomen, wat een aanzienlijke verbetering betekent voor zowel de patiënten als het ziekenhuis.”
De chirurgen die de PTH-meter gebruiken zijn enthousiast. “Het onderzoek naar de Connect Analyzer op de operatiekamer heeft aangetoond dat deze technologie niet alleen betrouwbaar en veilig is, maar door het terugbrengen van het aantal heroperaties ook de wachttijden rond operaties aanzienlijk verkort”, aldus chirurg-oncoloog Thomas Schok-Rivera Gálvez. “We hebben grondig getest of de resultaten consistent en nauwkeurig zijn, en de bevindingen bevestigen dat we deze nieuwe methode met vertrouwen kunnen inzetten. Dit zorgt niet alleen voor sneller handelen tijdens operaties, maar ook voor een hogere patiëntveiligheid, doordat we met zekerheid kunnen vaststellen dat de juiste bijschildklier is verwijderd. Daarmee biedt VieCuri state of the art bijschildklierzorg aan onze patiënten.”
Toekomstperspectief
De succesvolle implementatie van de NBCL Connect Analyzer in Venlo heeft ook de interesse gewekt van andere ziekenhuizen in Nederland. Het apparaat, dat al in verschillende Europese landen wordt gebruikt, heeft nu dus ook in zijn geboorteland zijn waarde bewezen.
Voor de betrokken onderzoeker Emma Koehorst en zorgverleners is dit een mooi voorbeeld van hoe een innovatie de patiëntenzorg kan verbeteren. "Het is geweldig om te zien dat ons werk in dit geval ook direct bijdraagt aan betere uitkomsten voor patiënten," aldus Koehorst. "Dit is waar we het met z’n allen voor doen."
Met deze innovatie is een belangrijke stap gezet in de behandeling van patiënten met overactieve bijschildklieren. Het apparaat bespaart niet alleen tijd en kosten, maar voorkomt ook onnodig leed en zelfs extra operaties voor patiënten. En dat is uiteindelijk waar het in de zorg om draait.
