Wat is een schildwachtklierprocedure?
Bij deze operatie verwijdert de chirurg één of meer lymfeklieren in de oksel. In het laboratorium wordt onderzocht of de borstkanker zich daar heeft verspreid. Uit nieuw onderzoek blijkt dat dit bij een deel van de vrouwen niet altijd nodig is, vooral bij vrouwen boven de 70 jaar met een kleine, hormoongevoelige tumor.
Wat laten de studies zien?
In Duitsland en Italië kregen duizenden vrouwen met kleine borstkankertumoren een borstsparende operatie. De helft kreeg ook een schildwachtklieroperatie, de andere helft niet. Na vijf jaar bleek dat de overlevingskansen gelijk waren. Vrouwen zonder operatie hadden bovendien minder vaak last van lymfoedeem of pijn. Dat betekent een betere kwaliteit van leven.
Wanneer is het veilig om de operatie over te slaan?
Chirurg Robert-Jan Schipper van het Catharina Ziekenhuis legt uit:
“De kans dat de ziekte terugkomt in de oksel is bij hormoongevoelige tumoren heel klein. Zeker als vrouwen ook hormoontherapie krijgen. Daarom kunnen we bij sommige patiënten veilig afzien van deze ingreep.”
Toch is men in Nederland nog voorzichtig. Dat komt omdat niet alle vrouwen hier standaard hormoontherapie krijgen. Die behandeling verkleint de kans op terugkeer van de ziekte. Ook de manier van bestralen speelt mee: tegenwoordig wordt de borst soms deels bestraald, waardoor de oksel niet altijd geraakt wordt.
Onderzoek in Nederland
In het najaar van 2025 worden de resultaten verwacht van een grote Nederlandse studie (BOOG-2013-08). Die moet duidelijk maken voor welke groepen vrouwen de schildwachtklierprocedure veilig kan worden overgeslagen.
Binnen het regionale samenwerkingsverband OncoZON, waar ook VieCuri bij hoort, is al afgesproken dat bij sommige vrouwen van 70 jaar of ouder de ingreep niet meer standaard wordt gedaan. Het gaat om kleine, langzaam groeiende tumoren die gevoelig zijn voor hormonen. In Nederland gaat het mogelijk om zo’n 2200 vrouwen per jaar.
Minder ingrepen, betere kwaliteit van leven
“Voor patiënten betekent dit minder kans op complicaties, sneller herstel én een betere kwaliteit van leven,” vertelt chirurg-oncoloog Thomas Schok van VieCuri. “Minder opereren waar het kan, maar altijd met oog voor veiligheid. In VieCuri laten we deze ingreep bij specifieke patiënten al achterwege. Daardoor voorkomen we een extra litteken in de oksel en de hinder die een wond op die plek vaak veroorzaakt, er lopen veel kleine zenuwtakjes, wat voor langdurige klachten kan zorgen.”
Deelnemende ziekenhuizen
Catharina Ziekenhuis, Anna Ziekenhuis, Elkerliek Ziekenhuis, Laurentius Ziekenhuis, Maastricht UMC+, Maastro, Máxima MC, SJG Weert, VieCuri Medisch Centrum en Zuyderland.
