Als Jean Bastiaans een CT-scan voor een klacht aan zijn milt moet laten maken, wordt per toeval een tumor van vier centimeter bij zijn rechternier ontdekt. “Ik heb zelf helemaal niets van deze tumor gemerkt. De uroloog, dokter Hermans, gaf mij de keus: bestralen of bevriezen. Van die laatste optie had ik nog nooit gehoord. Maar ik dacht: het maakt me eigenlijk niet uit, als ik maar beter word! Verder ga ik uit van de kundigheid van de dokter, daar moet je vertrouwen in hebben. Ik had ook een gesprek met de dokter die de ingreep zou uitvoeren. Hij heeft me precies uitgelegd hoe het in zijn werk gaat, zonder dure woorden te gebruiken.”
‘IJsbal op plek tumor’
In plaats van een operatie om bij de tumor te komen, wordt deze aangeprikt met naalden die het weefsel kunnen bevriezen. De techniek wordt cryo-ablatie genoemd. Interventieradioloog Carsten Arnoldussen legt uit: “Zo ontstaat een ijsbal op de plek van de tumor. Dit zorgt voor acute dood van de tumorcellen, die in 4 tot 6 weken na de behandeling door het lichaam worden opgeruimd. Tijdens controles kijken we of het tumorweefsel volledig is uitgeschakeld. Meestal is 1 behandeling genoeg. Belangrijke voorwaarde is wel dat de tumor niet groter dan 5 centimeter is én aan de buitenkant van het orgaan ligt. Zit de tumor meer in het midden, dan zouden we door de bevriezing belangrijke andere delen van het orgaan beschadigen.”
‘Veel voordelen voor de patiënt’
De patiënt ligt tijdens de behandeling onder de CT-scan en de tumor wordt aangeprikt onder een lichte vorm van narcose. Er zijn veel voordelen: het risico op een nabloeding is kleiner, meer gezond weefsel wordt gespaard, het herstel gaat snel en er is geen groot litteken. “Het lange termijn resultaat en de risico’s zijn hetzelfde als bij een traditionele operatie, terwijl de behandeling veel minder ingrijpend is”, vertelt de interventieradioloog.
“De plek waar we aanprikken wordt goed verdoofd, maar kan later toch een beetje beurs aanvoelen. Behalve enkele heel kleine prikgaatjes zijn er geen littekens te zien. Ondanks dat je aan de buitenkant bijna niets ziet, gaat het lichaam na de behandeling wel hard aan het werk om de dode tumorcellen op te ruimen. Daardoor kan iemand in de weken na de behandeling wat vermoeider zijn, maar dat hoeft niet.”
‘Samen nadenken over beste oplossing’
Uroloog Tom Hermans blijft zijn patiënten na de behandeling nog jaren volgen om te kijken of de tumor wegblijft. “Als ik denk dat deze techniek een mogelijke oplossing kan zijn voor een patiënt, bespreek ik dit met de interventieradioloog. Deze kijkt of het technisch mogelijk is om cryo-ablatie te doen.” Het onderling overleg tussen de specialisten is erg waardevol, geeft de uroloog aan. “Het is altijd goed om met meer dan één specialist naar lastige of ingrijpende gevallen te kijken. Ieder kijkt vanuit zijn eigen vak naar de situatie, en samen wegen we alle opties zorgvuldig af.
Daarbij houden we rekening met veel zaken, zoals de leeftijd van de patiënt, de grootte van de tumor, of de patiënt andere aandoeningen heeft: noem maar op. Soms komen we samen tot de conclusie dat er maar één behandeloptie is, soms kunnen we wel drie verschillende keuzes bieden. Na ons overleg bespreken we deze mogelijkheden uitgebreid met de patiënt, zodat deze een weloverwogen keuze kan maken. Cryo-ablatie is een heel mooie aanvulling op de mogelijkheden die we al hadden, omdat de ingreep minder risicovol is en we met deze behandeling het orgaan kunnen sparen. De patiënt kan vaak nog dezelfde dag naar huis.”
‘Alles was in orde’
Inmiddels is het alweer enkele maanden geleden dat Jean Bastiaans werd behandeld. Hij blikt terug: “Dezelfde avond kreeg ik van de chirurg het goede nieuws dat alles in orde was. De volgende morgen kon ik naar huis. Het advies van de dokter was om het even rustig aan te doen. Maar ik had helemaal geen pijn en hou van bewegen! Ik ben altijd heel sportief geweest maar kan nu door een voorhoofdsholteontsteking even niet hardlopen. Dus ga ik wandelen, en fietsen op de hometrainer lukt ook nog.En bij een controle in het ziekenhuis bleek dat alles goed was.”
Voor de 86-jarige was het de derde keer in zijn leven dat hij werd geopereerd. “De mensen in het ziekenhuis, van de schoonmakers tot de dokters, zijn elke keer fantastisch. Ik wil dan ook iedereen bedanken die mij zo fijn heeft geholpen.”
Meer informatie
Op dit moment vindt cryo-ablatie in vijftien Nederlandse ziekenhuizen plaats, waaronder VieCuri. De behandeling is niet alleen inzetbaar bij nierkanker, maar ook bij tumoren aan onder andere de borst en long én is ook geschikt voor uitzaaiingen.
