Borstreconstructie door lipofilling

Binnenkort krijgt u een operatie waarbij de plastisch chirurg uw borst gaat proberen te herstellen, dit heet ook wel een borstreconstructie. U heeft gekozen voor de borstreconstructie middels autologe vettransplantatie, ook wel lipofilling of AFT (autologous fat grafting) genoemd. Om uw volledige borst te herstellen zijn er meerdere sessies van lipofilling nodig. In deze folder zetten we de belangrijkste zaken uiteen.

Steeds meer vrouwen maken gebruik van de mogelijkheid tot borstreconstructie na een borstverwijderingsoperatie ter behandeling van borstkanker. Op dit moment bestaan er twee soorten borstreconstructie technieken die als effectief en veilig worden beschouwd in Nederland.

Reconstructie met prothesen

De meest toegepaste techniek maakt gebruik van prothesen. Deze prothesen worden tijdens een operatie onder de borstspier geplaatst en geven een zo goed mogelijke vorm van de borst. Eerst wordt er vaak een tijdelijke prothese (“tissue expander”) geplaatst, welke geleidelijk gevuld wordt totdat er genoeg ruimte is gemaakt voor de definitieve prothese die in een tweede operatie geplaatst wordt. Voordelen van de techniek zijn dat er minder operaties op korte termijn nodig zijn en dat het volume van de protheses stabieler blijft. De meeste vrouwen zijn zeer tevreden met het resultaat en er is veel ervaring met deze veilige techniek opgebouwd.

Een belangrijk nadeel is het feit dat een prothese lichaamsvreemd is. Het lichaam maakt een kapsel om de prothese en in de loop van jaren wordt het kapsel dikker en strakker. Dit is merkbaar als een geleidelijke vormverandering van de borst, soms zelfs pijnklachten of een prothesescheur. Ongeveer 50 van de 100 patiënten worden binnen 7 jaar opnieuw geopereerd om het kapsel te verwijderen en de prothese te vernieuwen. Daarnaast is er een kans van 1 op 7000 op BIA-ALCL (lymfeklierkanker specifiek door prothesen).

Reconstructie met eigen weefsel

Andere technieken om een borst te maken, is het gebruiken van het lichaamseigen weefsel. Meestal wordt de nieuwe borst met huid- en vetweefsel vanuit de buik gemaakt (DIEP-lap). Deze techniek geeft in het algemeen een natuurlijk resultaat. Het is een operatie van gemiddeld 6-8 uur met een herstel periode van minimaal 6 weken. In 3-4% is er spraken van lapfalen, dit is het afsterven van de dieplap.

De bovengenoemde reconstructiemethoden zijn niet voor iedereen geschikt of gewenst. Een borstreconstructie met lipofilling heeft als voordelen dat er lichaamseigen weefsel wordt gebruikt en het daarnaast ook om een minder ingrijpende operatie gaat. Al zijn er zoals eerder wordt vermeld wel meerdere operaties nodig.

Externe Vacuüm Expander

De Externe Vacuüm Expander, oftewel EVE-cup (wordt gebruikt om ruimte te creëren in de borst en zodat er meer nieuwe bloedvaatjes gaan groeien die het geïnjecteerde vet helpen overleven), voorafgaand aan de AFT-operatie. Door meer ruimte te creëren (door zwelling van het onderhuidse weefsel en het uitrekken van de huid) zouden er meer vetcellen geplaatst kunnen worden tijdens elke AFT-ingreep. Hierdoor zouden er potentieel minder AFT ingrepen nodig zijn om een gewenste borstvolume te behalen.

De Externe Vacuüm Expander (EVE) is een soort zuignap die op de borstregio wordt geplaatst vóór en na de behandeling, en is bevestigd een een pompje wat je bij je draagt.

Lipofilling is beschikbaar voor patienten die voldoen aan de volgende voorwaarden :

• vrouwen ouder dan 18 jaar
• borstamputatie met een voorgeschiedenis of nabije toekomst
• keuze om deze borstreconstructie te ondergaan
• kan de eve-cup verdragen

Er zijn ook een aantal redenen waarom u niet in aanmerking komt voor het AFT traject:

• roken afgelopen 4 weken
• actief drugsgebruik
• lidocaïne of siliconen allergie
• 4 weken of minder na de chemotherapie
• radiotherapie van de mammae in de voorgeschiedenis/toekomst
• verminderde nierfunctie
• steroïden afhankelijk, of er is sprake van een (auto)immuunziekte
• ontregelde diabetes
• BMI>30
• borsten >cup C (tenzij de patiënte de gezonde borst wenst te verkleinen)
• extracapsulaire siliconen lekkage
• arts twijfelt of het lipofilling traject past bij patient 

Bij AFT worden vetcellen met liposuctie opgezogen en daarna geïnjecteerd in de borstregio om een nieuwe borst te creëren. Deze vetcellen hebben echter géén eigen bloedvoorziening en zijn aan het begin afhankelijk van de toevoer van voedingstoffen vanuit de omgeving. Zoals al eerder wordt omschreven wordt het Externe Vacuüm Expander (EVE) apparaat gebruikt om de vorming van bloedvaten te stimuleren en daarmee dus de overleving van de getransplanteerde vetcellen en daarnaast zorgt het voor zwelling van het onderhuidse weefsel en het uitrekken van de huid, waarmee er meer ruimte wordt gemaakt voor het inspuiten van vetcellen tijdens de operatie.

Indien u al borstprothesen heeft, zullen deze eerst worden verwijderd. Indien de oncologisch chirurg het borstweefsel nog dient te verwijderen zal ongeveer 3-4 maanden daarna gestart worden met het borstreconstructieproces.

Drie stappen

De AFT behandeling bestaat uit drie stappen, die herhaald kunnen worden totdat een volledige borst is ontstaan:

Stap 1: voorbereiding op de operatie

De EVE bereidt de transplantatie van het eigen vetweefsel voor. Om een maximaal resultaat te bereiken dient dit apparaat consequent gedragen te worden.
Vóór de ingreep gebruikt u het intermitterend programma die piekt naar -60 mmhg. In totaal dient u vóór de ingreep 200 uur de EVE gedragen te hebben. Dit komt overeen met ongeveer 12 uur gedurende de dag/nacht. LET OP: tevens dient u 48 uur voorafgaand aan de ingreep de EVE zonder tussenpauze en dus continu te dragen. De EVE wordt door de plastisch chirurg verwijderd op de dag van de behandeling tot op de operatiekamer voordat u onder narcose gaat. Indien het voorgeschreven aantal uren niet is behaald, kan de behandeling mogelijk niet plaatsvinden.

Stap 2: de operatie

AFT staat voor de techniek van het verplaatsen van vetcellen naar de borstregio. Daarvoor wordt u in slaap gebracht op de operatiekamer. Uit de buik, heup, of bovenbeenregio’s wordt vetweefsel gehaald met een zuigsysteem (de zgn liposuctie). Deze vetcellen worden vervolgens in de borstregio geïnjecteerd (AFT). Het gaat om een dag-opname en in de meeste gevallen kunt u dezelfde dag naar huis.

Stap 3: na de operatie

De EVE cup wordt vervolgens na de operatie gedragen om de ingroei van de vetcellen te verbeteren. Na de ingreep gebruikt men het continu programma van -20mmhg, dit is programma 1. Vanaf de tweede dag na de operatie is het de bedoeling dat u de EVE gedurende 10uur per dag voor een periode van 2 weken draagt tot aan de volgende poliklinische afspraak.

LET OP: Op de plek van de behandelde borst, mag géén druk worden uitgeoefend behalve het dragen van de EVE. Dus ook géén BH dragen tot 6 weken na de operatie, alleen een los hemdje. 
Ook moet u minimaal de eerste twee weken na uw operatie ook continu drukkleding (een strakke broek of een buikband) dragen op de plek waar de plastisch chirurg het vetweefsel vandaan heeft gehaald (liposuctie). Deze drukkleding mag wel uit om kortdurend te douchen, te baden of om het drukpak te wassen.

De bovenbeschreven stappen 1 t/m 3 kunnen herhaald worden, bijvoorbeeld indien u nog onvoldoende volume heeft bereikt. Gemiddeld heeft een vrouw vier sessies nodig.

Vervolgafspraken

U komt na de ingreep op 2 momenten terug op de polikliniek, na 2 weken bij de verpleegkundige voor wondcontrole en na 6 weken bij de plastisch chirurg.

Elke operatie kent risico’s. De te verwachten risico’s zijn voor deze reconstructie techniek als volgt:

• wanneer een deel van de vetcellen niet overleeft kan er een voelbare knobbel of een ophoping van olieachtige vloeistof ontstaan (2.3-7%). Bijna altijd ruimt het lichaam dit zelf weer op.
• Infectie (0.7-2.0%): te herkennen aan uitbreidende roodheid, warmte, toenemende pijnklachten en/of koorts.
• Bloeduitstorting (+/- 0.2%).

Risico’s verbonden aan de Externe Vacuüm Expander

Hoewel de EVE cup geen belangrijke nadelen heeft, kan het langdurig dragen van dit hulpmiddel leiden tot een aantal bijwerkingen zoals, huidirritatie, roodheid, jeuk, buitensporig zweten of zelden blaren. Deze bijwerkingen zijn voorbijgaand en herstellen spontaan na het staken van het gebruik van de EVE. Wel is het dragen van het EVE cup rondom de operatie intensief en kan dit belastend zijn. Het langdurig dragen hiervan kan leiden tot sociale consequenties en slaapgebrek. Een pasmodel is beschikbaar zodat u kunt ervaren wat het inhoudt om de EVE te dragen voordat u besluit om voor deze reconstructie te kiezen of juist voor een andere reconstructie mogelijkheid.

Voordelen

• U hoeft geen lichaamsvreemde "voorwerpen" in je lijf waar je mogelijk ziek van zou kunnen worden. 
• U hebt een natuurlijke warme en zachte borst.

Nadelen

• Het geïnjecteerde vetvolume kan in het eerste jaar zodanig afnemen dat de gereconstrueerde borst kleiner blijft dan de gezonde borst. In dit geval kan gekozen worden nog een sessie te doen.
• Tijdens dit traject zult u ongeveer 3 ingrepen ondergaan tijdens de borstreconstructie periode. De reconstructieperiode duurt hierdoor ook langer (ongeveer 1 tot 1,5 jaar), vanwege de noodzaak tot herhaling van de AFT totdat er een borst van voldoende volume is bereikt. De verwachting is echter dat herhaling op langere termijn bij AFT niet nodig is vanwege het gebruik van eigen weefsel.
• Het dragen van het EVE cup 4 weken rondom de AFT operaties, zorgt voor extra belasting.
• U kunt last krijgen van de bijwerkingen of nadelige effecten van de AFT ingreep of het dragen van de EVE zoals eerder beschreven.
• U moet tijdens iedere ingreep opgenomen worden in het ziekenhuis.

Voorbereiding 

De ingreep vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose).

Preoperatief bureau 

Vanuit de polikliniek en voor de opname in het ziekenhuis wordt u doorverwezen naar het preoperatief bureau. Het is belangrijk om u als patiënt zo goed en veilig mogelijk voor te bereiden op de aanstaande ingreep en de vorm van anesthesie die 
nodig is. Hiervoor is preoperatief onderzoek nodig. Door dit onderzoek is de kans op  problemen tijdens en na de ingreep zo klein mogelijk. Meer informatie vindt u in: “Anesthesie en preoperatief onderzoek”.

Bloedverdunnende medicijnen

Het gebruik van bloedverdunnende medicijnen moet u, uitsluitend in overleg met uw arts, voor de ingreep stoppen. Als u onder begeleiding staat van de Trombosedienst, informeer deze dan over de ingreep. De Trombosedienst stemt dan het beleid met u af.

Roken 

U moet minstens zes weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten, waardoor problemen bij de wondgenezing kunnen optreden. Voor operaties waarbij weefsel verplaatst wordt, is stoppen met roken een voorwaarde. 

Voor het lipofilling traject mag je het gehele traject niet roken!

Meenemen

Het is handig een pyjama of nachthemd met voorsluiting te dragen. Zo is de 
operatiewond gemakkelijk te verzorgen. 

Opname duur

Gemiddeld verblijft u 1 dag in het ziekenhuis. Als alles goed gaat, dan kunt u dezelfde dag met ontslag.

Rust en beweging

U kunt de eerste weken na de operatie onder andere pijn, zwelling en steken 
ervaren. De eerste zes weken na de operatie moet u het mede daarom ook kalm aan doen.

• U mag de arm aan de aangedane zijde bewegen, maar mag hier geen zware 
  dingen mee tillen gedurende de eerste zes weken. U mag na een paar dagen proberen voorzichtig de arm boven schouder niveau 
  bewegen, zonder kracht te zetten. 
• Met auto rijden dient u in ieder geval te wachten tot na de eerste controle, twee 
  weken na de operatie. U kunt dan met de verpleegkundige overleggen wanneer dit weer mogelijk gaat zijn.
• Gedurende de eerste twee weken wordt geadviseerd het hoofd van het bed iets 
  omhoog te zetten en op de rug te liggen. Op uw zij liggen kan als zeer gevoelig 
  worden ervaren.
• Luister naar uw eigen lichaam en neem voldoende rust.

Soms is er lange tijd nodig om van de operatie te herstellen. Met een tweede operatie wordt altijd minimaal 3 maanden gewacht.

Drukkleding

Op de plek van de behandelde borst, mag géén druk worden uitgeoefend behalve het dragen van de EVE. Dus ook géén BH dragen tot 6 weken na de operatie, alleen een los hemdje. 
Ook moet u de eerste twee weken na uw operatie ook continue drukkleding (een strakke broek of een buikband) dragen op de plek waar de plastisch chirurg het vetweefsel vandaan heeft gehaald (liposuctie). Deze drukkleding mag wel uit om kortdurend te douchen, te baden of om het drukpak te wassen. Deze drukkleding krijgt u van het ziekenhuis.

Pijnbestrijding

Vaak is een vorm van pijnstilling nodig na de ingreep. Tijdens uw opname in het ziekenhuis kunt u overleggen met de verpleegkundige. Hebt u thuis nog pijnstilling nodig, dan is paracetamol meestal voldoende, maximaal 4 keer per dag 2 tabletten van 500 mg.

Douchen

U mag na 2 dagen weer douchen, maar niet in bad liggen.

Vocht/oedeem

Na de operatie kan er sprake zijn van vocht in het geopereerde gebied meestal trekt dit na enkele weken weg. Het is zodoende ook van het grootste belang om de druk kleding goed volgens voorschrift van de arts te dragen zodat zich minimaal vocht gaat ontwikkelen.

Hechtingen verwijderen en eerste controle afspraak

Na 2 weken komt u op controle bij een verpleegkundige op de polikliniek plastische chirurgie. Er wordt dan besproken hoe de genezing verloopt en eventuele knoopjes van hechtingen worden verwijderd. De rest van de hechtingen lossen vanzelf op doordat er over het algemeen een oplosbare hechtdraad gebruikt wordt.

Afspraak bij plastisch chirurg

Na 6 weken komt u op controle bij de plastisch chirurg.

Wanneer neemt u contact met ons op?

Als zich in de tussentijd problemen voordoen kunt u altijd contact opnemen met de polikliniek plastische chirurgie. ’s Nachts of in het weekend kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp. Neem in ieder geval contact op bij:

• Infectie: denk aan koorts, uitbreidende roodheid, warmte, abnormale zwelling 
  en pus.
• Narcoseproblemen.
• Bloeduitstorting.
• Trombose(been).
• Pijnklachten: de nieuwe vorm van de borst wordt gemaakt door inwendige 
  verplaatsing van vet en borstklierweefsel. In een enkel geval kunnen 
  onderhuidse verdikkingen ontstaan, die aanleiding geven tot pijnklachten en 
  eventueel operatief verwijderd moeten worden. 
• Symmetrie en littekens: na de operatie kunnen symmetrie en de vorm, maar 
  ook de littekens van de borst(en) tegenvallen.  
  Het uiteindelijke aspect van de littekens is niet geheel
  voorspelbaar.

Houd er rekening mee dat elke operatie risico’s met zich mee brengt. We zullen er alles aan doen om problemen te voorkomen, helaas kan er altijd iets optreden. Bovenstaande punten zijn over het algemeen goed te behandelen. 

Belangrijk om te weten

Een reconstructie is niet van invloed op eventuele vervolgonderzoeken of op de kans dat de ziekte uitzaait of terugkomt. Een borstreconstructie verandert dus niets aan het verloop van de ziekte, maar verbetert de kwaliteit van leven.

Vergoeding 

Een borstreconstructie wordt niet gezien als een verfraaiende ingreep, maar als een behandeling om zo goed mogelijk te herstellen. Vrijwel alle ziektekostenverzekeraars vergoeden de kosten.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: