Oncoplastische borstrecontructies

Binnenkort wordt u geopereerd door de (oncologisch) chirurg, waarbij de tumor in uw borst op een borstsparende wijze wordt verwijderd. Dit betekent dat de chirurg alleen het deel van uw borst weghaalt waar de tumor zit.

De plastisch chirurg probeert in dezelfde operatie de vorm en functie van uw borst zo goed mogelijk te herstellen, ook wel reconstructie genoemd.

Het doel is uiteraard om de vorm en het volume van de borst, indien gewenst, zoveel mogelijk te behouden. In het voortraject bespreekt de plastisch chirurg de mogelijke opties tot reconstructie van de borst. Er spelen verschillende factoren mee die van invloed zijn op de keuze van opereren:

• leeftijd
• conditie
• leefstijl
• grootte en vorm van beide borsten
• kwaliteit van de huid
• type tumor, stadium tumor en locatie van de tumor in de borst.

In deze digitale brochure leest u meer over hoe uw borst kan worden gereconstrueerd, ook bijvoorbeeld met lichaamseigen weefsel bij een borstsparende operatie. Dit wordt een oncoplastische borstreconstructie genoemd.

Samen met de plastisch chirurg bespreekt u voor de operatie welke reconstructietechniek het beste bij uw borsten en uw wensen past. Als u een borstreconstructie overweegt, is het belangrijk hierover een reëel verwachtingspatroon te hebben. Het is belangrijk om in uw achterhoofd te houden dat:

• de borst nooit meer de oude borst zal zijn.
• het volume of de grootte van de borst zal veranderen
• er littekens aanwezig blijven.
• de borst anders kan aanvoelen na een reconstructie.

Over het algemeen zijn vrouwen, die een borstreconstructie gehad hebben, zeer tevreden met het resultaat.

Afhankelijk van de grootte van de borst en de plaats van de tumor, zijn er 2 verschillende technieken beschikbaar voor een oncoplastische reconstructie:

1. Borstbesparende operatie met borstverkleining (mammareductie)
2. Borstbesparende operatie met toevoegen eigen huid-/ vetweefsel (LICAP

Als uw borstomvang en cupmaat groot genoeg zijn, dan kan er in sommige gevallen gekozen worden voor een borstverkleinende operatie. Bij de uitvoering van een borstverkleining wordt een bepaald patroon gehanteerd, het WISE-patroon. Dit betekent dat de incisie (snede) tijdens de operatie gemaakt wordt als een vorm van een sleutelgat (zie figuur 1). Het litteken na de operatie loopt rondom de tepel als een ankervorm naar de borstplooi toe (zie tweede afbeelding bij figuur 1).

Een borstverkleinende reconstructietechniek kan enkel bij patiënten uitgevoerd worden waarbij:

• de tumor een kleine doorsnede heeft;
• er sprake is van grotere cupmaat/borstomvang, zodat een borstverkleining resulteert in een borst die past bij uw lichaam.

De operatie duurt gemiddeld 1-2 uur. U kunt de volgende dag weer naar huis, indien er geen tekenen van complicaties zijn.

Na de operatie zijn soms nog bestralingen nodig. Dit wordt eerder in gesprek met u besproken. Door de bestralingen kan het voorkomen dat er een volume verschil of tepelhoogte verschil tussen beide borsten optreed. In een later stadium (meestal 3-6 maanden na de bestraling) kan er aan de andere zijde een borstverkleining uitgevoerd worden. Dit wordt een symmetriserende borstverkleining genoemd.

Een andere mogelijkheid is het toevoegen van weefsel waarbij gebruik gemaakt wordt van huid en vetweefsel onder de borst of aan de zijkant van de borst. De afkorting LICAP staat voor de huidlap, het onderhuids vetweefsel en de bijbehorende bloedvaten (lateral intercostal artery perforator (LICAP)). Nadat de chirurg de tumor heeft verwijderd, reconstrueert de plastisch chirurg de borst volgens figuur 2.

De huidlap, een ellipsvormig huideiland gesteeld op zijn vaten, wordt vrij gelegd en naar de borst gedraaid zonder de doorbloeding te onderbreken. Waar de lap precies weggehaald zal worden is afhankelijk van de plek waar het de tumor in de borst is verwijderd. De plek waar de lap wordt weggehaald wordt dicht gehecht, hier zal een litteken ontstaan.

Deze operatie duurt gemiddeld 1 tot 2 uur. U kunt de volgende dag weer naar huis, indien er geen tekenen van complicaties zijn. Zie hieronder een foto van een patiënt voor de LICAP operatie en erna.

Voorbereiding

De ingreep vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose).

Preoperatief bureau

Vanuit de polikliniek en voor de opname in het ziekenhuis wordt u doorverwezen naar het preoperatief bureau. Het is belangrijk om u als patiënt zo goed en veilig mogelijk voor te bereiden op de aanstaande ingreep en de vorm van anesthesie die nodig is. Hiervoor is preoperatief onderzoek nodig. Door dit onderzoek is de kans op problemen tijdens en na de ingreep zo klein mogelijk. Meer informatie vindt u in de folder “Anesthesie en preoperatief onderzoek”.

Bloedverdunnende medicijnen

Het gebruik van bloedverdunnende medicijnen moet u, uitsluitend in overleg met uw arts, voor de ingreep stoppen. Als u onder begeleiding staat van de trombosedienst, informeer deze dan over de ingreep. De trombosedienst stemt dan het beleid met u af.

Roken en/of afvallen

U dient minstens zes weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten, waardoor problemen bij de wondgenezing kunnen optreden. Voor operaties waarbij weefsel verplaatst wordt, is stoppen met roken een voorwaarde.

BH

U moet zelf een sport-bh regelen en met opname meenemen. De dag na de ingreep gaat het drukverband eraf en wordt de sport-bh aangedaan. Zorg dat u thuis een extra sport-bh, zonder beugels, heeft. De BH draagt u dag en nacht, vooral voor de steun.

Meenemen

Het is handig een pyjama of nachthemd met voorsluiting te dragen. Zo is de operatiewond gemakkelijk te verzorgen.

Opname duur

Gemiddeld verblijft u 1 nacht in het ziekenhuis. Indien alles goed gaat, dan kunt u de volgende dag met ontslag. Heeft u een LICAP gehad dat kunt u in veel gevallen dezelfde dag naar huis.

Rust en beweging

U kunt de eerste weken na de operatie onder andere pijn, zwelling en steken ervaren. De eerste zes weken na de operatie moet u het mede daarom ook kalm aan doen.

• U mag de arm aan de aangedane zijde bewegen, maar mag hier geen zware dingen mee tillen gedurende de eerste zes weken.
• U mag na een paar dagen proberen voorzichtig de arm boven schouder niveau bewegen, zonder kracht te zetten.
• Met auto rijden dient u in ieder geval te wachten tot na de eerste controle, twee weken na de operatie. U kunt dan met de verpleegkundige overleggen wanneer dit weer mogelijk gaat zijn.
• Gedurende de eerste twee weken wordt geadviseerd het hoofd van het bed iets omhoog te zetten en op de rug te liggen. Op uw zij liggen kan als zeer gevoelig worden ervaren. Een voedingskussen langs de borst kan als steun worden ervaren.
• Luister naar uw eigen lichaam en neem voldoende rust.

Het kan in sommige gevallen verstandig zijn om voor de eerste tijd thuis hulp te regelen. Soms is er lange tijd nodig om van de operatie te herstellen. Met een eventuele tweede operatie wordt altijd gewacht tot u weer voldoende bent aangesterkt.

Pijnbestrijding

Vaak is een vorm van pijnstilling nodig na de ingreep. Tijdens uw opname in het ziekenhuis kunt u overleggen met de verpleegkundige. Hebt u thuis nog pijnstilling nodig dan is paracetamol meestal voldoende, maximaal 4 keer per dag 2 tabletten van 500 mg.

Drain

Soms is het noodzakelijk om een drain (slangetje) achter te laten, om vocht af te voeren na de operatie. De drains worden verwijderd als deze minder dan 30 ml heeft gelopen na 24 uur. Indien de drains meer lopen op het moment dat u met ontslag gaat, dan gaat u met de drains naar huis. Deze specifieke instructies en uitleg krijgt u tijdens uw opname op de afdeling door een verpleegkundige. Daarnaast wordt u dagelijks gebeld door onze verpleegkundige die vraagt hoeveel de drain heeft gelopen.

Douchen

U mag na 2 dagen weer douchen, indien u geen drains heeft.

Indien u wel drains heeft, dan mag u niet douchen zolang de drains er nog in zitten. 48 uur na het verwijderen van de drains mag u weer douchen.

Lekkage wondvocht

Een wond kan tot enkele dagen na de operatie nog wat na lekken. Vaak is dit een combinatie van bloed met helder wondvocht. Dit is volledig normaal en stopt vanzelf. Als dit langer dan 1 week aanhoudt of het is helder rood bloed, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek plastische chirurgie.

Vocht/Oedeem

Na de operatie kan er sprake zijn van vocht in het geopereerde gebied meestal trekt dit na enkele weken weg. Na 6 weken kan er eventueel gestart worden met aanvullende oedeemtherapie. Bespreek dit bij de controle met uw plastisch chirurg. Bij een LICAP kan er ook zwelling zijn onder de oksel. Dit kan gepaard gaan met tijdelijk gevoelsverlies of minder gevoel in dit gebied.

Herstel na de operatie

Gemiddeld kunnen patiënten weer beginnen met werken na 2 à 4 weken, dit is wel afhankelijk van het soort werk dat u doet. Activiteiten die als zware inspanning worden gezien, dienen 6 weken vermeden te worden.

Littekens

Houd er rekening mee: elke operatie geeft littekens. Deze littekens vervagen in de loop der tijd, echter duurt het gemiddeld genomen 1-2 jaar, voordat het litteken zijn uiteindelijke uiterlijk verkregen heeft en de rode kleur verloren heeft. U kunt na 1 maand (indien er geen wonden of korstjes meer zitten), beginnen met het masseren van het litteken. Het beste kunt u een hydraterende crème of zalf gebruiken, nader te overleggen met de plastisch chirurg.

Bij voorkeur masseert en hydrateert u het litteken 2 keer per dag. Als u naar buiten gaat en het litteken blootgesteld wordt aan de zon, dan raden wij u aan het litteken in te smeren met zonnebrand factor 50+. Op deze manier kunt u voorkomen, dat het litteken blijvend verkleurd.

Bestraling

Een borstsparende operatie wordt meestal gevolgd door radiotherapie van de aangedane borst en eventueel oksel. Gezien de borst dan nog in vorm kan veranderen wordt een eventuele aanpassing van de andere borst pas 6 tot 9 maanden na de laatste bestraling uitgevoerd.

Tepel

Indien de tepel niet behouden kan blijven, dan kan er in een later stadium eventueel een tepelreconstructie of tepeltatoeage plaatsvinden, bespreek dit met uw plastisch chirurg.

Hechtingen verwijderen en eerste controle afspraak

Na 2 weken komt u op controle bij een verpleegkundige op de polikliniek plastische chirurgie. Er wordt dan besproken hoe de genezing verloopt en eventuele knoopjes van hechtingen worden verwijderd. De rest van de hechtingen lossen vanzelf op doordat er over het algemeen een oplosbare hechtdraad gebruikt wordt.

Afspraak bij plastisch chirurg

Na 6 weken komt u op controle bij de plastisch chirurg.

Als zich in de tussentijd problemen voordoen kunt u altijd contact opnemen met de polikliniek plastische chirurgie. ’s Nachts of in het weekend kunt u contact opnemen met de spoedeisende hulp. Neem in ieder geval contact op bij:

• Infectie: denk aan koorts, uitbreidende roodheid, warmte, abnormale zwelling en pus.
• Nabloeding: de borst begint fors te zwellen en gaat meer pijn doen, bij een eventuele drain zal er plots meer bloed aflopen.
• Wondgenezingsproblemen: op de plekken waar twee littekens samen komen of waar veel rek op de huid staat kan de wond soms een stukje open gaan staan. Dit wordt een wonddehiscentie genoemd. In deze gevallen is het belangrijk dit twee keer per dag onder de douche goed uit te spoelen en met een absorberend verband te verbinden.
• Weefselversterf: deze kunnen leiden tot minder goede resultaten van herstel. In een zeldzaam geval kan weefselversterf van de tepel optreden. Het weefsel bij de tepel krijgt een donkere kleur.
• Narcoseproblemen.
• Bloeduitstorting.
• Trombose(been).
• Pijnklachten: de nieuwe vorm van de borst wordt gemaakt door inwendige verplaatsing van vet en borstklierweefsel. In een enkel geval kunnen onderhuidse verdikkingen ontstaan, die aanleiding geven tot pijnklachten en eventueel operatief verwijderd moeten worden.
• Symmetrie en littekens: na de operatie kunnen symmetrie en de vorm, maar ook de littekens van de borsten tegenvallen. Ook een gevoelsstoornis van de tepels kan storend zijn. Het uiteindelijke aspect van de littekens is niet geheel voorspelbaar. Vooral waar deze ver in de oksel doorlopen, kunnen ze vrij dik, rood en gevoelig worden. Na verloop van maanden neemt de gevoeligheid weer af. Ze worden dunner en witter, maar kunnen ook breder worden.

Houd er rekening mee dat elke operatie risico’s met zich mee brengt. We zullen er alles aan doen om problemen te voorkomen, helaas kan er altijd iets optreden. Bovenstaande punten zijn over het algemeen goed te behandelen.

Een reconstructie is niet van invloed op eventuele vervolgonderzoeken of op de kans dat de ziekte uitzaait of terugkomt. Een borstreconstructie verandert dus niets aan het verloop van de ziekte, maar verbetert de kwaliteit van leven.

Een borstreconstructie wordt niet gezien als een verfraaiende ingreep, maar als een behandeling om zo goed mogelijk te herstellen. Bijna alle ziektekostenverzekeraars vergoeden de kosten.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: