Licht gevoel in het hoofd bij opstaan

U heeft van uw arts vernomen dat u waarschijnlijk last heeft van initiële orthostatische hypotensie. U heeft hier al uitleg over gehad. In deze folder kunt u alles rustig nalezen.

Bij het overeind komen van liggende naar staande houding, verplaatst het bloed zich naar de buik en de benen. Hierdoor wordt het hart minder goed gevuld met bloed, waardoor de hoeveelheid bloed die het hart naar de slagaders pompt afneemt. Hierdoor daalt de bloeddruk. De daling van de bloeddruk wordt geregistreerd door drukopnemers in de grote lichaamsslagader en de beide halsslagaders. Via zenuwbanen wordt informatie uit de drukopnemers doorgegeven aan het bloeddrukregulatie-centrum in de hersenen. Bij het dalen van de bloeddruk zorgt het regelcentrum voor een vernauwing van de bloedvaten en een snelheidstoename van de hartslag. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de bloeddruk weer op het oorspronkelijke niveau komt.

Initiële orthostatische hypotensie betekent letterlijk: lage bloeddruk bij het gaan staan die maar kort duurt en weer over gaat. Hierdoor kunt u korte tijd last hebben van duizeligheid.

Het regulatiesysteem voor de bloeddruk werkt in principe goed, maar kan de plotselinge verandering van het lichaam bij het gaan staan niet goed bijhouden. De bloedvaten vernauwen zich dan niet snel genoeg. De hartslag probeert dit te verbeteren door sneller te gaan kloppen, waardoor u hartkloppingen kan voelen. De bloeddruk kan hierdoor korte tijd zo laag worden dat er minder bloed naar de hersenen wordt gepompt. Dit kan klachten geven van duizeligheid, zwarte vlekken voor de ogen en pijn in de nek. Als uw bloeddruk nog verder zakt kunt u zelfs even uw bewustzijn verliezen.

Er zijn meerdere oorzaken voor initiële orthostatische hypotensie. Het komt veel voor bij jonge dunne mensen in de pubertijd. Maar ook bepaalde medicijnen of een langdurig ziekbed kunnen deze klachten opwekken. Uw arts zal met u bespreken wat bij u precies de oorzaak is. In sommige gevallen gaat het om een tijdelijke aandoening.

De klachten ontstaan doordat bepaalde lichaamsdelen korte tijd minder bloed aangevoerd krijgen. Zo kunnen er voor korte periode klachten ontstaan zoals:

• duizeligheid
• klachten met zien (wazig zien, vlekken voor de ogen)
• pijn in schouders en nek
• klachten van andere spieren

Afhankelijk van de oorzaak kunnen er ook nog andere, specifiekere klachten optreden.

De klachten treden op als onvoldoende bloed beschikbaar is om naar het hoofd te pompen zoals in de volgende situaties:

• bij het gaan staan
• na de maaltijd (het bloed gaat dan vooral naar de darmen)
• bij het gebruik van bepaalde medicijnen, waardoor meer vocht wordt uitgedreven (bijvoorbeeld plaspillen)
• na een warm bad (de bloedvaten van de huid staan dan wijd open)
• bij lichamelijke inspanning (de bloedvaten van de spieren staan dan wijd open)

De klachten verergeren in een warme omgeving en bij te weinig vochtinname.

• Zorg voor voldoende zoutinname tijdens de maaltijd. Drink bijvoorbeeld af en toe een kop bouillon (doe dit niet als de arts u een zoutbeperking heeft voorgeschreven).
• Drink minimaal 2-2½ liter per dag (behalve als er een vochtbeperking is voorgeschreven).
• Sta altijd rustig op vanuit liggende of zittende houding.
• Als u duizelig wordt terwijl u staat, ga dan liggen of ga zitten in een stoel met de benen omhoog. Probeer niet te blijven staan. Kom bij het wegtrekken van de klachten rustig overeind.
• Douche niet te heet.
• Eet kleine maaltijden, zodat de bloeddruk, door verplaatsing van bloed naar de darmen, niet teveel daalt.
• Drink cafeïne houdende dranken voor het opstaan of na de maaltijd. Dit vernauwt de bloedvaten van de organen. Let op; koffie werkt ook vocht afdrijvend, dus drink ook voldoende water.
• Aanspannen van buik- en beenspieren pompt het bloed terug naar het hart. Trainen van deze spieren is nuttig als u problemen heeft met de bloeddrukregeling.

Indien bovenstaande adviezen onvoldoende helpen, kunt u ook onderstaande tips proberen.

• Kantel uw bed: zet het hoofdeinde van uw bed iets omhoog.
• Gebruik figuur corrigerend ondergoed, strakke kousen tot de taille of een buikband; hierdoor kan minder bloed naar buik en benen zakken.

Wat kunt u beter niet doen?

• Kom niet op plaatsen waar u niet kunt gaan zitten (bijvoorbeeld een lift of volle trein, maar ook een ladder)
• Ga niet in kermisattracties, waarin u snel ronddraait (zoals een “spin”)
• Medicijnen die het hart- en vaatstelsel beïnvloeden, kunnen een nadelig effect hebben op uw klachten. Bijvoorbeeld bepaalde neusdruppels (Otrivin) en verdovingen bij de tandarts. Overleg met uw arts of u een nieuw voorgeschreven medicijn kunt verdragen
• Gebruik voedingsproducten die uw klachten kunnen verergeren met mate. Alcohol is daar een voorbeeld van.

Onderstaande oefeningen kunnen flauwvallen voorkomen op het moment dat u licht wordt in het hoofd. Met deze bewegingen wordt geprobeerd de bloeddruk te laten stijgen. Echter is de beste keuze altijd om te gaan liggen.

Neem de handen in elkaar en beweeg de armen naar buiten (trekken) of druk de handpalmen tegen elkaar aan.	Met één been op een stoel of kleine verhoging gaan staan en druk zetten  met dat been.
Druk de knieën tegen elkaar aan en span de bilspieren aan. Dit kan eventueel ook met gekruiste benen.	Met de benen over elkaar gaan zitten en druk zetten. Bilspieren hierbij aanspannen.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: