Inleiding
U heeft het advies gekregen om minder zout te gebruiken. Op deze pagina vindt u algemene informatie en tips om een zoutarm dieet te volgen.
Wat is zout en waarom is het belangrijk?
Zout speelt een grote rol in de vochtbalans van uw lichaam. Hoe meer zout u binnenkrijgt, hoe meer vocht uw lichaam vasthoudt. Zout bestaat uit natrium en chloride (NaCl). Eén gram zout bevat 400 milligram natrium.
Hoeveel zout hebben we nodig?
Uw lichaam heeft maar een klein beetje zout nodig. Het advies is om per dag maximaal 5-6 gram zout (2000-2400 milligram natrium) te gebruiken.
Waarom een zoutarm dieet?
Er zijn verschillende redenen waarom u minder zout zou moeten eten. Bijvoorbeeld bij problemen met de nieren, hoge bloeddruk, vocht vasthouden, hartproblemen of tijdens de zwangerschap. Minder zout eten betekent eigenlijk dat u minder natrium binnenkrijgt.
Waar zit zout in?
Veel voedingsmiddelen bevatten toegevoegd zout, zoals brood, kaas, vlees(waren), groente in blik, soepen, sauzen en hartige snacks. Daarnaast komt zout ook van nature in kleine hoeveelheden voor in bijvoorbeeld vlees, vis, groente en zuivelproducten.
Basisregels voor een zoutarm dieet
- Voeg geen zout toe tijdens het koken.
- U kunt uw eten op smaak brengen met verse of gedroogde tuinkruiden en specerijen.
-
Gebruik geen producten zoals maggi, ketjap, sojasaus of bouillonblokjes. Deze bevatten veel zout.
-
Onbewerkte producten zijn vaak minder zout. U kunt ze op smaak brengen met ongezouten kruiden en specerijen.
-
Zoutarme producten hebben vaak benamingen zoals: natriumarm, bestemd voor natriumbeperkt dieet, ongezouten, zonder toegevoegd zout of zoutarm. Let op deze termen bij het kiezen van uw voeding.
-
Gebruik geen zoutrijke tussendoortjes zoals cake, drop, gevulde koek en chips.
-
Zoutarme dieetproducten, zoals dieetzout, ve-tsin en aroma, kunnen soms kalium bevatten in plaats van natrium. Te veel kalium kan schadelijk zijn voor mensen met nierproblemen. Overleg altijd met uw diëtist of deze producten binnen uw dieet passen.
Zoutarm dieet: praktische richtlijnen
Hieronder vindt u een overzicht van verschillende voedingsmiddelen en hoe u ze kunt gebruiken binnen een zoutarm dieet.
Voedingsmiddel |
Zoutarm dieet |
|---|---|
Brood |
Gewoon brood |
Boter, margarine en halvarine |
Ongezouten |
Vleeswaren |
Licht gezouten |
Kaas |
Met minder zout |
Ei |
Zonder zout |
Zoet beleg |
Alle soorten |
Melk en melkproducten |
Tot een halve liter per dag |
Fruit |
Alle soorten |
Soep |
Zoutarm |
Groente |
Zonder zout |
Aardappelen, rijst en pasta |
Zonder zout |
Peulvruchten |
Zonder zout |
Vlees, vis, gevogelte, wild en vleesvervangers |
Zonder zout |
Kruiden, specerijen en smaakmakers |
Zonder zout |
Jus en saus |
Zonder zout |
Kant- en klaarmaaltijden |
Niet toegestaan |
Wees voorzichtig met zoutrijke producten
Bij een zoutarm dieet is het belangrijk om producten met weinig zout te kiezen. In het onderstaande overzicht ziet u welke voedingsmiddelen u kunt gebruiken (toegestaan) en welke u beter kunt vermijden (niet toegestaan). Het advies is om zoveel mogelijk te kiezen uit de toegestane producten.
Uw diëtist kan u verder adviseren en berekenen wat voor u geschikt is.
Toegestaan |
Niet toegestaan |
|
|---|---|---|
Brood |
Beschuit, bruin broodje (hard/zacht), bruinbrood, crackers, cruesli, drinkontbijt, fruitontbijt, knäckebröd, koffiebroodje, krentenbrood met/zonder spijs, maïswafel, muesli, mueslibol, notenbrood, ontbijtkoek, puddingbroodje, rijstwafels, roggebrood (licht/donker), speltbrood, toastje, volkorenbrood, witbrood |
Brioche, chocolade croissant, (ham-kaas)croissant, ciabatta, cornflakes, desembrood, focaccia, kaas-uienbrood, krentenbol, pitabroodje, pizzabrood, saucijzenbroodje, stokbrood, suikerbrood, wit broodje (hard/zacht), worstenbroodje, wraps |
Vleeswaren |
Achterham, beenham, bloedworst, boterhamworst, casselerrib, cornedbeef, (vegetarische) filet americain, fricandeau, leverkaas, katenspek, kipfilet, leverpastei, leverworst, palingworst, room paté, rosbief, schouderham, worstsoorten als gekookte worst en smeerleverworst, zure zult |
Bacon, boerenmetworst, cervelaat, chorizo, gebraden gehakt, grillworst, kalkoenfilet, kant-en-klare vlees- vis -kip- en eiersalades, knakworst, ontbijtspek, ossenworst, pekelvlees, rauwe ham, rookspek, rookworst, (licht gezouten) runderrookvlees, salami, snijworst, theeworst, Turkse worst |
Kaas |
Bio Emmentaler Hartkäse (Aldi Duitsland), Boursin, brie, Emmentaler, geitenkaas (vers), gruyère, Heksenkaas, hüttenkäse, Kees kaas, Maaslander, mascarpone, 30+ Milner met minder zout, MonChou, mozzarella, Ricotta, roomkaas (zoals Boursin), zuivelspread met/zonder kruiden (zoals Philadelphia) |
Blauwaderkaas, camembert, cheddar, 40+ Edammer, feta, Friese nagelkaas, geitenkaas (hard), 48+ Goudse kaas, Gorgonzola, komijnekaas, Limburgse kaas, Maasdammer, oude kaas, Parmezaanse kaas, rookkaas, Roquefort, schapenkaas, smeerkaas, Stilton, Turkse kaas, witte kaas, Zwitserse strooikaas |
Ei |
Ei en eiergerechten zonder zout |
Ei en eiergerechten met zout |
Zoet beleg |
Alle soorten |
|
Hartig beleg |
Groente- en sandwichspread, hummus, pindakaas, sesampasta (tahin) |
|
Melk en melkproducten |
Breaker, crème fraîche, geitenyoghurt, hangop, kefir, koffiemelk, koffiemelkpoeder, koffieroom, kookroom, (vruchten)kwark, (karne)melk (met fruitsmaak), milkshake, pap, pudding, roomijs, (vruchten)roomyoghurt, Skyr, slagroom, vla, Yakult, (vanille) yoghurt, yoghurtdrank, yoghurt ijs, zure room |
Meer dan ½ liter melk of melkproducten per dag, chocolademousse, gecondenseerde melk, kookpudding, tiramisu, Turkse yoghurt (zoals Ayran) |
Fruit |
Alle soorten vers of gedroogd fruit, fruit uit blik of diepvries, krenten en rozijnen |
Gedroogde gojibessen, jackfruit, kokosnootvlees, kokosrasp |
Soep |
Bouillonblokjes zonder zout, natriumarme bouillonblokjes (zoals Damhert), kruidenbuiltje (Honig) |
Cup-a-soup, bouillonblokjes, bouillonpoeder, natriumarme bouillonpoeder van Hela, Opkikker, soep uit blik of pak, soeparoma (zoals Maggi) |
Vlees |
Alle soorten vers en diepvriesvlees zonder zout bereid en ongepaneerd/ ongemarineerd |
Braadworst, döner, gekruid gehakt, gemarineerd of gepaneerd vlees, glas of diepvriesvlees (zoals hachee en goulash), hamburgers, kant-en-klare snacks (zoals kroket en frikandel), kant-en-klaar satéstokje, met zout bereid vlees (zoals blinde vink of slavink), rollade, rolpens, rookworst, saucijsjes, schnitzel, shoarma- en gyrosvlees, rund en varkensnier, vlees uit blik |
Vis: 1-2 keer per week |
Niet gepaneerde diepvriesvis, ongezouten vis in blik of glas met vermelding van ‘natriumarm’, verse rivier- en zeevis, zonder zout bereid, ‘zoutarm’ of ‘ongezouten’ |
Alle gemarineerde vis, alle gestoomde of gerookte vis (zoals bokking, makreel, paling, zalm), alle schaal- en schelpdieren (onder andere garnalen, gamba, krab, kreeft, mosselen, oesters en slakken), gezouten, gepaneerde diepvriesvis (zoals vissticks), kant-en-klaar gebakken vis, kant en klare vissalades, met zout bereide rivier- en zeevis, visconserven (zoals zure haring en rolmops) |
Gevogelte/wild |
Alle soorten wild zonder zout bereid en ongepaneerde/ongemarineerde kip, haan en kalkoen zonder zout bereid, ongezouten kip- en kalkoenrollade |
Gezouten kip- en kalkoenrollade, haan, kalkoen en wild met zout bereid, met zout bereide of gemarineerde kip, schnitzel, stukjes kip in glas, wildgerechten in blik |
Vleesvervangers |
Tahoe, tempeh, tofu (ongekruid) |
Falafel, Quorn, Seitan, Valess, vegetarische balletjes, (groente)burger, gehakt, kaasschnitzel, kipstukjes, spekjes, vissticks, worst, vegetarische vleeswaren |
Boter, margarine en halvarine |
Alle soorten olie, ongezouten bak- en braadvet, -frituurvet, ongezouten (dieet)halvarine, ongezouten (dieet)margarine, ongezouten roomboter |
Gezouten bak- en braadvet, gezouten (dieet)halvarine, gezouten (dieet)margarine, gezouten roomboter |
Jus en saus |
Natriumarme juspoeder, zonder zout bereide jus en saus |
Alle kant-en-klare sauzen, jusblokjes, -poeder, met zout bereide jus en saus, smeltjus |
Kruiden, specerijen en smaakmakers |
Azijn, cacao, citroensap, dressing op basis van olijfolie en azijn, gemengde kruiden(mix) zonder zout, guacamole, kruidenbuiltje, natriumarme mosterd, natriumarme ketjap, natriumarme tomatenketchup, gember, maan- en sesamzaad, smaak- en kleuressence, suiker, vanillesuiker, verse en gedroogde kruiden en specerijen, zoetstof |
Aioli, aroma, bakpoeder, barbecuesaus, chilisaus, chutney, cocktailsaus, curry, dressing op basis van yoghurt, geconcentreerd kruidenmengsel (boemboe) voor bijvoorbeeld bami/nasi, gemengde kruiden met zout, mosterd, frites- en slasaus, gistextract, himalayazout, honing-mosterddressing, Joppiesaus, kant-en-klare kruiden- en sausmixen (bijvoorbeeld voor spaghetti of witte saus), ketjap, knoflooksaus, knoflookzout, mayonaise, pesto, piccalilly, sambal, satésaus, selderijzout, sojasaus, tabascosaus, tapenade, tomatenketchup, tomatenpuree, tomatensalsa, tzatziki uienzout, ve-tsin, woksaus, worcestersaus, (zee)zout, zuiveringszout |
Groente |
Alle soorten verse groente of onbewerkte diepvriesgroente, natriumarme groente in blik of glas met de vermelding ‘natriumarm’, ‘zoutarm’, ‘ongezouten’ of ‘zonder toevoeging van (keuken)zout’, bijvoorbeeld 0% varianten van HAK: rode kool met appel, rode biet |
Kant-en-klare groentesalades, kappertjes, groente in blik of glas, atjar, augurken, diepvriesgroente à la crème, gedroogde tomaat, kappertjes, olijven in blik/glas, tajerblad, zeekraal, zeewier, zuurkool, zure of zoetzure uitjes, zongedroogde tomaten |
Aardappelen, rijst en pasta |
Aardappelen (met schil), aardappelschijfjes uit de diepvries, aardpeer, bulgur, cassave, (parel)couscous, gierst, mie, mihoen, pasta, quinoa, rijst, tapioca, taro, vermicelli, zilvervliesrijst |
Aardappelen uit blik, aardappelkroketten, aardappelpuree (uit pakje), gnocchi, instant noedels, kant-en-klare aardappelgerechten, kant-en-klare frites, voorgekruide aardappelen, - partjes of schijfjes/krieltjes, pasteitje, rösti, roti, tortellini, zoete aardappel |
Peulvruchten |
Alle soorten gedroogde erwten, bonen, kapucijners, linzen en sojabonen zonder zout bereid, natriumarme peulvruchten in blik of glas zoals 0% varianten van HAK: bruine bonen, witte bonen in tomatensaus |
Peulvruchten in blik of glas |
Maaltijden |
Natriumarme maaltijden van de maaltijdservice |
Afhaalmaaltijden van de Chinees, toko, pizzeria, snackbar, fastfood zoals Mac Donalds/KFC, maaltijden uit de diepvries, hartige taart (quiche), kant-en-klaarmaaltijden, vers maaltijden van de slager, groenteboer of uit de supermarkt, wereldgerechten |
Dranken |
Dubbel Frisss (light), frisdrank (light/zero), koffie, limonadesiroop, bruiswater, thee, vruchtendrank en vruchtensap, (mineraal)water, zonder zout bereide groentesap, indien toegestaan alcohol |
Energydrink (zoals Red Bull), ijskoffie, groentesap, kokoswater, tomatensap, sportdranken (zoals Aquarius en AA) |
Alcoholische dranken |
(alcoholvrij) Bier, cognac, jenever, likeur zonder room, port, rum , sherry, whiskey, wodka, alle soorten wijn |
Advocaat, likeur op basis van room |
Diversen |
Appelmoes 0% en appelcompote 0% van HAK, amandelspijs, biscuits (volkoren), boterkoek, chips natriumarm (Tyrrells no salt), chocolade, eierkoek, kastanje, kauwgom (suikervrij), kwarktaart, Mars, M&M’s, ongezouten noten en pinda’s, ongezouten pitten en zaden, pepermunt, slagroomtaart, snoepje, speculaas, spekjes, spekkoek, studentenhaver, Sultana (geen hartig), Twix, waterijs, zoete popcorn, zuurtje (suikervrij) |
Appelflap, appeltaart, baklava, banketstaaf, borrelnootjes, borrelsnacks, brownie, cake, carrotcake, cheesecake, chips, croutons, drop (alle soorten), gevulde koek, gezouten noten en pinda’s, Japanse mix, keelpastilles Potter’s en Wybert, kroepoek, loempia, MonChou taart, mueslirepen, Snack-a-Jacks, Snickers, soepstengel, stroopwafel, Sultana hartig, Tuc, zoethout(thee), zoute stengels, zoute popcorn |
Uitzonderingen
Wanneer u uit eten gaat, bevat de maaltijd vaak meer zout dan wanneer u zelf zoutarm kookt. Het is verstandig om uw diëtist te vragen wat u in uitzonderlijke situaties, zoals een barbecue of vakantie, het beste kunt doen.
Tips voor een smaakvol zoutarm dieet
Een zoutarm dieet hoeft niet smakeloos te zijn. Met onderstaande tips kunt u uw gerechten meer smaak geven zonder extra zout te gebruiken.
- Gebruik bij het koken van aardappelen en groente zo weinig mogelijk water en kook ze kort. Zo blijven de natuurlijke smaken beter behouden.
-
Veel vlees-, kip- en visgerechten kunt u klaarmaken onder de grill of in de oven. Het krokante, bruine korstje dat ontstaat, geeft de gerechten meer smaak.
-
Gratineer een aardappel- of groentegerecht eens met zoutarme kaas. Dit voegt een hartige smaak toe.
-
Groenten zoals prei, ui, paprika en knoflook geven gerechten extra smaak.
-
Kruiden en specerijen, zoals basilicum, tijm en koriander, kunnen een gerecht heerlijk op smaak brengen. Let wel op met kant-en-klare kruidenmengsels zoals vleeskruiden, kipkruiden en gehaktkruiden, omdat deze vaak zout bevatten.
-
Producten zoals mosterd, tomatenpuree, tomatenketchup, soepblokjes, bouillonpoeder en ketjap bevatten vaak veel zout. Kies liever voor verse ingrediënten of maak zelf een kruidenmengsel.
-
Probeer verschillende kruiden en specerijen uit of gebruik een kruidenkookboek. Dit helpt u om variatie en smaak toe te voegen aan uw maaltijden zonder dat er zout nodig is.
Zoutarme smaakmakers
Wilt u uw zoutarme maaltijd toch smaakvol maken? Er zijn verschillende zoutarme smaakmakers beschikbaar die u kunt gebruiken, zonder dat u extra zout toevoegt. Niet alle zoutarme kruiden zijn overal te koop. Hieronder een overzicht waar u ze kunt vinden:
- Verstegen kruiden: zijn verkrijgbaar bij Albert Heijn, Jan Linders en Jumbo.
- Silvo kruiden: zijn verkrijgbaar bij de Plus supermarkten.
- Jonnie Boer kruiden: zijn verkrijgbaar bij Albert Heijn, Jumbo en Plus.
- Euroma Daily Dinner kruidenmixen: zijn verkrijgbaar bij Albert Heijn en Jumbo.
Als u nierpatiënt bent, gebruik dan geen producten zoals LoSalt, JoZo Bewust, dieetzout van Verstegen, natriumarme aromat of natriumarme ketjap. Deze producten bevatten kaliumzout.
Voorbeelden van Verstegen kruiden die zijn toegestaan:
De kruiden van Verstegen Original Spice Blends zijn allemaal toegestaan, bijvoorbeeld:
Voorbeelden van Silvo kruiden die zijn toegestaan:
Voorbeelden van Jonnie Boer kruiden die zijn toegestaan:
Let op: Caribbean Spice en Za’atar bevatten wel zout!
Voorbeelden van kruidenmixen uit het Euroma Daily Dinner assortiment die zijn toegestaan:
Jumbo's kruidenblend
Let op: de overige Jumbo's kruidenblend bevatten wél zout!
Meer informatie
Wilt u meer weten over zoutarm eten? Er zijn verschillende boeken en websites die u kunnen helpen.
Boeken
In de volgende kookboeken vindt u tips en recepten om te koken met kruiden en specerijen in plaats van zout.
- Spice Wise
- Spice Wise Too
- Spice Wise Green
Brochures
Bij het Voedingscentrum kunt u brochures bestellen die u helpen bij een zoutarm dieet. Handige brochures zijn:
- Eettabel
- Zoutbeperking
- Minder zout eten
Websites
Voor meer informatie over gezonde en zoutarme voeding kunt u terecht op de volgende websites:
Vragen
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar:
Contact
Opmerkingen
- Ziet u een typfout, een taalkundige fout, of heeft u moeite met de leesbaarheid?
-
Ziet u teksten of afbeeldingen met auteursrechten die wij niet hebben vermeld?
Stuur een e-mail naar communicatie@viecuri.nl en we zoeken een passende oplossing.
Disclaimer
Deze informatie is algemeen en geen behandeladvies. De informatie is ook geen vervanging van de afspraken die tussen patiënt en zorgverlener zijn gemaakt. VieCuri kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van mogelijke onjuistheden. Bekijk hier de uitgebreide disclaimer.
