Vochtbeperking

Uw arts heeft u geadviseerd om minder vocht te gebruiken. Dit betekent dat u per dag niet meer vocht mag drinken dan de afgesproken hoeveelheid. In deze tekst leggen we uit wat een vochtbeperking precies inhoudt en hoe u zich hieraan kunt houden.

Een vochtbeperking wordt vaak voorgeschreven als een orgaan in uw lichaam minder goed werkt. Dit kan bijvoorbeeld uw hart, nieren of lever zijn. Door minder vocht te drinken, voorkomt u dat uw lichaam te zwaar belast wordt, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen. Als u veel vocht vasthoudt, merkt u dit bijvoorbeeld aan gezwollen enkels, kortademigheid, een toename van uw buikomvang of gewicht.

Deze vochtbeperking geldt ook thuis, tenzij uw arts anders aangeeft nadat u uit het ziekenhuis bent ontslagen.

Bijna alle voedingsmiddelen bevatten vocht. Er zijn twee soorten:

• Vaste voedingsmiddelen met veel vocht: Groente, aardappelen en fruit bestaan voor meer dan 90% uit water.
  •  Per dag mag u 1 stuk fruit eten zonder dat dit meetelt bij uw vochtinname. Voor elk extra stuk fruit telt u 100 ml vocht mee. 1 Stuk fruit is ongeveer 100 gram, bijvoorbeeld: 1 appel, 2 kiwi’s, 2 mandarijnen, 1 peer of 1 handje druiven.
  •  Voor 100 gram groente telt u 100 ml vocht mee.
• Vloeibare voedingsmiddelen en dranken: koffie, thee, water, frisdrank, soep, appelmoes, vla, yoghurt en melk bestaan bijna helemaal uit water en tellen daarom volledig mee als vocht.
• Heeft u een vochtbeperking 'all-in'? Dit betekent dat ook de warme maaltijd meetelt. We tellen voor 1 portie warme maaltijd 350 ml vocht, samen met een toetje van 150 ml is dit in totaal 500 ml vocht. Voor een halve portie warme maaltijd tellen we 175 ml vocht, samen met een toetje van 150 ml is dit in totaal 325 ml vocht.

Het is belangrijk om de inhoud van uw kopjes en glazen thuis te meten. Zo weet u precies hoeveel u per dag kunt drinken. Hier vindt u een overzicht van gemiddelde inhoudsmaten:

Het volgen van een vochtbeperking kan moeilijk zijn, vooral als u vaak dorst heeft. We geven u enkele tips om het vol te houden:

• Gebruik kleine kopjes en glazen. Zo kunt u het vocht beter over de dag verspreiden en vaker iets drinken. Neem kleine slokjes of gebruik een rietje.
• Probeer ijsklontjes te gebruiken, eventueel met een blaadje munt of een schijfje citroen. IJsklontjes smelten langzaam en helpen langer tegen de dorst. Ook kauwgom, zuurtjes of pepermuntjes stimuleren de speekselklieren, waardoor uw mond minder snel droog wordt.
• Een (suikervrij) waterijsje is ook een goede optie. Dit bevat minder vocht dan een glas drinken.
• Als het is toegestaan, kunt u uw medicijnen met een eetlepel vla, yoghurt of appelmoes innemen in plaats van met een glas water*. Ook kunt u uw medicijnen tijdens de maaltijd nemen, maar vraag eerst na bij uw arts of apotheek of dit mag bij uw specifieke medicatie.
• Beperk het gebruik van zout**, want zout eten maakt dorstig en zorgt ervoor dat uw lichaam vocht vasthoudt. Water en thee helpen beter tegen de dorst dan zoete dranken. Ook zure dranken zoals karnemelk en yoghurt zijn effectief. U kunt ook wat citroensap aan uw water of thee toevoegen.
• Gebruik smeerbaar beleg, zoals smeerkaas, zuivelspread, paté, smeersalades, jam of honing. Dit maakt uw maaltijd minder droog en aangenamer om te eten.
• Verdeel uw fruit in kleine stukjes, zodat u bij dorst steeds een stukje kunt nemen.
• Spoel uw mond regelmatig met water en spuug het daarna uit. Dit helpt tegen een droge mond zonder dat u extra vocht binnenkrijgt.
• Op moeilijke momenten kan afleiding helpen, zoals een rondje wandelen of tv kijken. Drinken is vaak een sociale bezigheid. Vertel daarom familie en vrienden over uw vochtbeperking. Zo begrijpen zij waarom u minder drinkt als u ergens op bezoek bent.

*Let op! Sommige medicijnen moeten met water worden ingenomen en sommige mogen niet met zuivel. Vraag uw arts of uw medicatie aangepast kan worden, zodat u minder hoeft te drinken.

**Zoutbeperking: Zout bevat natrium, wat ervoor zorgt dat het lichaam vocht vasthoudt. Wees daarom voorzichtig met het toevoegen van zout aan uw voeding en beperk zoute voedingsmiddelen. Voor meer informatie kunt u de folder ‘Zoutbeperkt dieet’ raadplegen.

Het bijhouden van uw vochtinname is belangrijk als u een vochtbeperking heeft. Er zijn verschillende manieren om dit te doen. Probeer uit wat voor u het beste werkt.

Voorbeelden zijn:

• Zet 's ochtends een maatbeker of fles klaar met de totale hoeveelheid vocht die u die dag mag drinken. Elke keer als u iets drinkt of een vloeibaar voedingsmiddel eet, schenkt u dezelfde hoeveelheid vocht uit de maatbeker in een kopje of schaaltje. Gooi het daarna weg in de gootsteen. De resterende hoeveelheid in de maatbeker laat zien hoeveel u nog mag drinken.

• Een andere methode is om de hoeveelheid vocht die u heeft gedronken, zoals water, in een lege fles of maatbeker te gieten. Zo kunt u direct zien hoeveel vocht u al heeft gebruikt en hoeveel u nog over heeft voor de rest van de dag.

• Meet de inhoud van uw glazen, kopjes en schaaltjes en schrijf op hoeveel vocht u heeft gedronken. U kunt dit ook bijhouden door te turven.

Vochtinname bij een ziekenhuisopname

Als u in het ziekenhuis bent opgenomen, houden de verpleegkundige en voedingsassistent uw vochtinname bij. Zij laten u weten hoeveel u die dag nog mag drinken. Als u iets eet of drinkt dat niet door hen is aangeboden, geef dit dan door, zodat het toegevoegd kan worden.

Hieronder vindt u voorbeelden van hoe u uw vocht over de dag kunt verdelen. De hoeveelheden zijn richtlijnen en dienen als voorbeeld.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel ze dan gerust aan de verpleegkundige, diëtist of voedingsassistent. Zij kunnen uw vragen beantwoorden en meer uitleg geven.