Inleiding
U heeft van uw arts vernomen dat u COPD heeft. COPD staat voor chronische obstructieve longziekten. Chronic Obstructive Pulmonary Disease is de Engelse term hiervoor. Het is een aandoening van de longen en luchtwegen. Goede voeding kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van uw conditie.
Klachten bij COPD
Mensen met COPD hebben voortdurend last van hun aandoening. De belangrijkste klachten zijn kortademigheid, moeheid en een verminderde mogelijkheid tot bewegen. Medicijnen kunnen deze klachten niet altijd volledig verhelpen. Een goede lichamelijke conditie kan de klachten verminderen. Goede voeding is hierbij een belangrijk onderdeel.
Ongewenst gewichtsverlies komt regelmatig voor bij COPD. Bij COPD heeft uw lichaam meer energie nodig. Als u gewicht verliest, verliest u vet en spierweefsel. Dit kan leiden tot verminderde kracht in uw arm-, been- en ademhalingsspieren. Hierdoor kan ademhalen moeilijker worden en raakt u sneller vermoeid bij dagelijkse bezigheden. Gewichtsverlies kan ook uw weerstand verminderen, waardoor u vatbaarder wordt voor ziektes.
Ernstig overgewicht kan vermoeidheid en kortademigheid bij COPD verergeren. Vooral overgewicht in de buikstreek kan op de longen drukken, waardoor ademhalen moeilijker wordt. Het is belangrijk om een gezond gewicht te behouden om deze klachten te verminderen.
Goede voeding bij COPD
Gezonde voeding betekent vooral gevarieerd eten en drinken. Door gevarieerd te eten, krijgt u alle benodigde voedingsstoffen binnen. Bij COPD heeft uw lichaam extra energie en eiwitten nodig. Gemiddeld heeft u bij COPD 600 kilocalorieën (kcal) per dag extra nodig. Dit kunt u bijvoorbeeld bereiken door drie sneetjes brood met margarine, hartig beleg en een glas melk. Eiwitrijke producten zijn belangrijk. Denk hierbij aan zuivelproducten, vlees, vis, ei, kaas, noten, vleesvervangers en peulvruchten. De onderstaande tips kunnen u helpen om meer energie en eiwit binnen te krijgen.
Praktische tips
Bij kortademigheid of vermoeidheid
- Rust uit voordat u gaat eten.
- Ontbijt voordat u zichzelf gaat wassen en aankleden.
- Eet vaker kleine porties verspreid over de dag.
- Zit rechtop tijdens het eten, bij voorkeur aan tafel.
- Gebruik een goede ademhalingstechniek tijdens het eten.
- Eet uw warme maaltijd op het moment van de dag waarop u zich het beste voelt.
- Eet langzaam en kauw goed.
- Slik een hap in één keer door en probeer diep adem te halen voordat u de volgende hap neemt.
- Eet voedsel dat makkelijk te kauwen is, zoals zacht voedsel.
- Maak eenvoudige maaltijden of gebruik een maaltijdservice.
- Neem uw medicijnen op de juiste tijd en op de juiste wijze in.
- Gebruikt u zuurstof? Blijf dit tijdens de maaltijd doen.
Bij slechte eetlust
- Kies maaltijden die er smakelijk uitzien en lekker ruiken.
- Zorg voor voldoende variatie in uw voeding.
- Drink een half uur voor de maaltijd eventueel een kopje bouillon om de eetlust op te wekken.
Bij droge mond
- Kauw uw voedsel goed, dit bevordert de speekselproductie in de mond.
- Drink tijdens het eten tussendoor een klein beetje water.
- Houd altijd iets te drinken bij de hand, ook ’s nachts.
- Gebruik extra appelmoes, saus of jus bij de warme maaltijd.
- Beleg uw boterhammen met een smeerbaar, zacht beleg.
- Spoel uw mond met citroenthee of mondwater.
- Zuurtjes, pepermunt en kauwgom geven meer speeksel in uw mond.
Bij slijmvorming in de mond
- Spoel uw mond na het eten met (mineraal)water.
- Neem tijdens het eten een slokje van een fris-zure drank zoals sinaasappelsap, citroenthee of bitter lemon.
- Gebruik zo nodig zure melkproducten in plaats van melk. Melk kan een plakkerig gevoel geven in de mond.
- Drink een slokje water na het gebruik van melkproducten om minder last te hebben van slijm.
- Laat melkproducten niet weg uit uw voeding. Ze zijn een belangrijke bron van eiwit, calcium en vitamine B.
Bij vol gevoel
- Eet langzaam en kauw goed. Neem de tijd voor uw maaltijd.
- Vermijd gasvormende producten zoals uien, spruitjes, koolsoorten, koolzuurhoudende dranken en bier.
- Eet vaker kleinere porties en verdeel de maaltijden goed over de dag .
Tips voor extra eiwitten
- Gebruik ruim kaas, vlees, ei en/of pindakaas.
- Maak ruim gebruik van zuivelproducten.
- Eet vaker peulvruchten zoals bruine bonen, witte bonen, linzen, erwtensoep.
- Neem eiwitrijke tussendoortjes zoals blokjes kaas, ei, toastjes met vis of kaas, nootjes, roomijs en plakjes vlees.
Eiwit verrijkte producten
Er zijn tegenwoordig producten verkrijgbaar waar extra eiwitten aan zijn toegevoegd. Deze producten kunnen u helpen om voldoende eiwitten binnen te krijgen. Voorbeelden:
- Bouwsteentjes: Energie- en eiwit verrijkt gebakje. Verkrijgbaar bij Jumbo en Albert Heijn.
- Melkunie protein: Pudding, yoghurt of shake. Verkrijgbaar bij Albert Heijn, Jumbo en Plus.
- Breaker high protein: Yoghurt. Verkrijgbaar bij Albert Heijn, Jumbo en Plus.
- Skyr: Yoghurt. Verkrijgbaar bij Albert Heijn, Jumbo en Jan Linders.
Voor een uitgebreide lijst met eiwit verrijkte producten kunt u uw diëtist vragen.
Tips voor extra energie
- Gebruik geen light- of halvaproducten zoals light frisdranken of halvajam.
- Kies voor volle melkproducten in plaats van halfvolle of magere varianten.
- Voeg room of ongeklopte slagroom toe aan uw koffie.
- Neem iets lekkers bij de koffie of thee zoals cake, koek, chocolade, biscuit of een snee krentenbrood met roomboter.
- Probeer eens melkproducten zoals roomijs of milkshakes.
- Voeg extra (slag)room toe aan melkproducten zoals yoghurt, pap, vla en ijs.
- Gebruik margarine in plaats van halvarine en smeer een royale portie.
- Kies voor hartig beleg zoals kaas, vleeswaren, ei of pindakaas. Denk ook aan Franse kaas, roomkaas, salades (bijvoorbeeld eier- of rundvleessalade) of paté.
- Gebruik naast de maaltijd een snack zoals salade, vis in eigen saus, eiergerechten, huzarenslaatje of ragout.
- Denk bij variatie op brood ook aan luxe broodjes, croissants of krentenbollen.
- Kies eens voor een gevulde soep met extra vlees, groenten en/of ei.
- Voeg extra vlees, vis, kip toe aan uw soep. Snijd het vlees klein of gebruik rul gebakken gehakt.
- Gebruik bij de warme maaltijd ook eens een ei, kaas of een vleesvervanger.
- Voeg extra saus toe aan rijst of pasta. Verrijk de saus met een scheutje kookroom.
- Kies voor hartige hapjes zoals kaasblokjes, pinda’s en noten, chips, zoute koekjes en toastjes met diverse soorten beleg.
Dieetvoeding
Als het u niet lukt om meer of vaker te eten, kunt u uw voeding verrijken met dieetproducten. Dit helpt u om toch voldoende energie en eiwitten binnen te krijgen.
Dieetproducten zijn er in verschillende vormen, zoals drinkvoeding, toetjes of poeders. Drinkvoeding bevat veel energie en eiwitten. Daarnaast zijn er vitamines en mineralen aan toegevoegd. Drinkvoeding is beschikbaar in verschillende smaken en samenstellingen.
Poeders zijn ook beschikbaar in verschillende smaken en samenstellingen. U kunt deze poeders toevoegen aan dranken of gerechten om uw voeding rijker te maken.
Als u dieetproducten wilt gebruiken, overleg dan altijd met uw diëtist. De diëtist kan beoordelen of u het product nodig heeft en adviseren over de hoeveelheid en het type product dat het beste bij u past.
Aandacht voor botontkalking
Bij het gebruik van Prednison® kan botontkalking (osteoporose) optreden. Dit medicijn wordt vaak voorgeschreven bij COPD. Langdurig en veelvuldig gebruik verhoogt het risico op botontkalking. Met de volgende adviezen kunt u dit risico beperken.
- Calcium:
- Zorg dat u dagelijks 400-500 ml melk of melkproducten gebruikt. Dit komt overeen met 2-3 glazen melk en 2 plakken kaas.
- Vitamine D:
- Besmeer elke boterham met margarine die vitamine D bevat.
- Eet 1 tot 2 keer per week vette vis zoals zalm, haring, sardines of makreel.
- Voor vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar wordt het gebruik van een vitamine D-supplement aanbevolen. Vraag uw diëtist naar de juiste dosering.
Aandacht voor de bescherming van uw longen
Goede vetzuren uit vis en vitamines, mineralen en antioxidanten uit groenten en fruit kunnen uw longen beschermen tegen infecties. Met de volgende adviezen zorgt u voor een goede bescherming van uw longen:
- Gebruik 1-2 keer per week vette vis, zoals zalm, makreel of haring.
- Zorg dat u dagelijks 2 stuks fruit eet.
- Gebruik dagelijks 250 gram groenten bij uw maaltijden.
Aandacht voor uw gewicht
Bij ondergewicht en ongewenst gewichtsverlies is het belangrijk om uw gewicht goed in de gaten te houden. Weeg uzelf 1 keer per week. Doe dit steeds op dezelfde dag, tijd en weegschaal. Als u merkt dat u ongewenst gewicht verliest, neem dan contact op met uw diëtist.
Vragen
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar:
Contact
Opmerkingen
- Ziet u een typfout, een taalkundige fout, of heeft u moeite met de leesbaarheid?
-
Stuur een e-mail naar communicatie@viecuri.nl en we zoeken een passende oplossing.
Disclaimer
Deze informatie is algemeen en geen behandeladvies. De informatie is ook geen vervanging van de afspraken die tussen patiënt en zorgverlener zijn gemaakt. VieCuri kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van mogelijke onjuistheden. Bekijk hier de uitgebreide disclaimer.