Hormoonzalf

In overleg met uw behandelend arts is besloten dat u (of uw kind) behandeld gaat worden met een hormoonzalf.

Hormoonzalven, ook wel dermatocorticosteroïden genoemd, worden gebruikt in de behandeling van vele soorten huidziekten. Voorbeelden hiervan zijn eczeem en psoriasis.

In deze folder staat globaal de behandeling met hormoonzalven. Mogelijk heeft u na het lezen van deze informatie nog specifieke vragen, aarzel dan niet om deze te stellen aan uw behandelend arts of aan de verpleegkundige.

Ja, veel mensen zijn bang om hormoonzalven te gebruiken omdat ze bang zijn voor bijwerkingen. Toen de hormoonzalven net op de markt kwamen (rond 1950) werden deze vaak ondeskundig gebruikt. Inmiddels is gebleken dat bij deskundig gebruik een hormoonzalf goed resultaat geeft met geen of geringe bijwerkingen. Ook door de kwaliteitsverbetering van hormoonzalven treden er minder bijwerkingen op.

Doel van de hormoonzalven:

Hormoonzalven onderdrukken de ontstekingsprocessen in de huid en daardoor de verschijnselen van de huidaandoening. Ze genezen de huidaandoening niet, maar pakken de vervelende gevolgen van de huidaandoening, zoals roodheid en jeuk aan. Ze kunnen verwerkt worden in zalven, crèmes en lotions.

Welke basis (zalf, crème, lotion, e.d.) de arts voor u kiest, hangt af van de aard en de plaats van de huidaandoening. We kunnen bij hormoonzalven kiezen uit verschillende sterktes.

• Klasse 1 is de minst sterke klasse, die bij voorkeur wordt gebruikt op plaatsen waar de huid het dunst is. Een klasse I preparaat is vaak voldoende werkzaam voor lichte vormen van eczeem. Het meest bekende klasse I preparaat is hydrocortison(acetaat) 1%.
• Klasse 2 bevat sterker werkzame middelen (bijvoorbeeld triamcinolon, emovate)
• Klasse 3 bevat sterke preparaten (bijvoorbeeld cutivate, diprosone, elocon).
• Klasse 4 bevat de sterkste preparaten (bijvoorbeeld dermovate).

Soms start de dermatoloog gelijk met een hoge klasse hormoonzalf, zodat de ontsteking in de huid (bij eczeem) snel en krachtig wordt onderdrukt. Op lange termijn zie je vaak dat je daardoor juist minder hormoonzalven hoeft te gebruiken, omdat de huid sneller tot rust komt. De hormoonzalf mag alleen gesmeerd worden op de plekken waar de huidaandoening zichtbaar is. Zijn er over een groot gedeelte van de huid veel kleine plekjes, smeer dan dat gehele gebied in. Vaak wordt uit angst te weinig hormoonzalf gesmeerd. Een handig hulpmiddel om te weten hoeveel u mag smeren is de FTU (Finger tip unit). In Nederland ook wel de vingertopmethodiek genoemd.

In de beginfase zal de dermatoloog de hormoonzalf voor 1 a 2x daags voorschrijven. Na een week zie je vaak al verbetering optreden. Het is belangrijk dat u niet te snel afbouwt, de huid moet echt verbeterd zijn. Bedenk dat u aan de buitenkant van de huid aankijkt. Wanneer je ineens stopt met smeren kan de huidaandoening weer actief worden. De hormoonzalf moet dus langzaam afgebouwd worden (zie ook afbouwschema’s).

• als de roodheid en jeuk minder worden
• en de huid gladder aan voelt

Het is verstandig om tussendoor een vette basiszalf te smeren (cetamacrogrolzalf, koelzalf, vaseline/lanette, enzovoort).

De vingertopmethodiek is de hoeveelheid zalf die op het laatste vingerkootje van de wijsvinger past (van een volwassene). De hoeveelheid zalf staat ongeveer gelijk aan een halve gram zalf. Zie onderstaande afbeelding:

I1 FTU = 1 vingerkootje zalf =ongeveer een halve gram

In onderstaand schema kunt u zien hoeveel FTU u dient te gebruiken

De afbouwschema’s zijn een handleiding voor het afbouwen van de hormoonzalf.

Afbouwen gebeurt op basis van inspectie van de huid. Wanneer de huid rustig ziet, kan met afbouwen worden gestart. (Dit is wanneer de roodheid en jeuk afnemen en de huid gladder aanvoelt).

Smeer schema 1 (pd = per dag)

Smeer schema 2: Volg dit schema als schema 1 niet lukt

Smeer schema 3: Volg dit schema bij snelle verbetering (na 3 a 4 dagen)

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: