Fit de operatie in!

In voorbereiding op een operatie werken aan je fitheid, heeft bewezen nut. We noemen dit prehabilitatie. Studies tonen aan dat patiënten sneller herstellen, er minder complicaties zijn en patiënten na de operatie eerder het ziekenhuis verlaten. VieCuri doet nu onderzoek naar hoe de patiënt zo’n programma ervaart.

Wat helpt om de training vol te houden?

De aanname is al snel: “Natúúrlijk volgen patiënten zo’n programma als ze de kans krijgen. Wie wil zich nou niet voorbereiden om beter uit een operatie komen?” Maar is de praktijk echt zo eenvoudig? Wat maakt een programma haalbaar voor patiënten? Dat ze het niet alleen willen, maar ook doen? Die vraag wilde Maureen Theunissen, gz-psycholoog bij VieCuri, onderzoeken.

Ze interviewde een groep patiënten met dikke darmkanker die een prehabilitatie-programma volgde binnen VieCuri. Het programma maakte deel uit van een promotieonderzoek van fysiotherapeut Ruud Franssen. De fysiotherapeut ging eenmalig bij de patiënten thuis langs om de hartslagmeter en smartphone uit te leggen, waarmee ze hun op maat gemaakte training volgden. Oefeningen bestonden bijvoorbeeld uit traplopen of wandelen. Wekelijks werd er met de patiënt besproken hoe het ging.

Theunissen vroeg hoe mensen dit programma ervaarden: “Wat ik onder andere wilde weten is hoe makkelijk of moeilijk ze de apparatuur vonden, wat ze aan het programma waardeerden en wat niet. En niet te vergeten: wat hielp om de training vol te houden en gemotiveerd te blijven?”

Motivatie om door te zetten

Over de oefeningen en de bedoeling van het programma waren de geïnterviewden erg positief. Patiënten vonden het vooral fijn dat de oefeningen thuis uit te voeren waren. Patiënten gaven ook aan dat ze het prettig vonden om zelf een bijdrage te leveren aan hoe ze uit een operatie kunnen komen. Ook de ervaringen met de zorgverlener waren positief. Voor de patiënt zelf was het soms echt doorzetten, vooral als het op verbetering van de voeding aankwam. Het feit dat kinderen en partners bij het proces betrokken waren, werkte motiverend. De eerste resultaten zijn dus veelbelovend.

Onderzoek bij patiënten die geen programma volgden
Melissa Voorn is fysiotherapeut en promovendus en werkt binnen VieCuri ook aan onderzoek naar prehabilitatie. In tegenstelling tot de patiëntengroep van Maureen Theunissen had niemand van deze mensen vooraf een prehabilitatie-programma gevolgd. “Stel je voor”, vroeg ze hen, “er wordt een programma aangeboden om je conditie te verbeteren voor de operatie. Zou je meedoen? En waar moet zo’n programma aan voldoen?” Wat opviel was dat veel van de patiënten eigenlijk nooit van prehabilitatie gehoord hadden. Opmerkelijk genoeg verwachtten ze niet dat dat fit worden voor de operatie zou helpen om de kans op complicaties, zoals slechte wondgenezing, pijn en immobiliteit, te verminderen. Wél dachten ze dat ze sneller zouden herstellen. Eén van de conclusies, is dat betere informatievoorziening een belangrijke basis is om het programma aantrekkelijk en haalbaar te maken.

Wetenschappelijke basis

Melissa Voorn en Maureen Theunissen zijn nu bezig hun resultaten te publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Hun bevindingen brengen prehabilitatie als standaardzorg weer een stapje dichterbij.