Hartfalen? Virtuele SanaCoach houdt patiënt thuis in de gaten

De komende vijftien jaar zal het aantal mensen met hartfalen verdubbelen. Om al die patiënten adequaat te helpen, moet de zorg anders worden georganiseerd. VieCuri is daar op diverse fronten mee bezig: door ketenzorg in de regio én de inzet van een eHealth-toepassing.

Bij mensen die last hebben van hartfalen is de pompkracht van de hartspier onvoldoende. Het lichaam krijgt te weinig zuurstof, en dat levert tal van problemen op. Zo zijn mensen met hartfalen vaak erg vermoeid en houden ze vocht vast. Het is een ernstige aandoening: wel te behandelen, maar zelden te genezen. “Het aantal mensen met hartfalen zal de komende jaren verdubbelen”, stelt cardioloog Wilfred Heesen. “Dat komt niet alleen door de vergrijzing, maar ook omdat mensen steeds vaker een hartinfarct overleven. Het betekent dat we met hetzelfde aantal zorgmedewerkers straks veel meer mensen moeten helpen.”

Meetapparatuur thuis

De Hartfalenpoli ondersteunt de cardiologen en gespecialiseerde verpleegkundigen al tien jaar bij. Sinds kort wordt de thuiszorg ook ingeschakeld bij de hartfalenpatiënt, zodat deze nog beter wordt begeleid en behandeld. Daarnaast zet VieCuri een slimme, digitale oplossing in: de SanaCoach Harfalen. Het programma wordt op een tablet geïnstalleerd en de patiënt kan thuis, net als de eventuele mantelzorger, veel meer te weten komen over zijn aandoening. Een zorgavatar, oftewel een virtueel persoon, praat tegen de patiënt. En mensen kunnen via het programma ook vragen stellen aan de hartfalenverpleegkundige. Ook krijgt de patiënt meetapparatuur van het ziekenhuis: een bloeddrukmeter en weegschaal, gekoppeld aan een tablet. Heesen: “Dit zorgprogramma is het verbindende element tussen het ziekenhuis, de thuiszorg en op termijn ook de huisarts. We noemen dat netwerkzorg in de regio, waarbij de spil natuurlijk de patiënt is.”
De thuiszorg kan waar nodig mensen wegwijs maken in het programma, waardoor patiënten niet alleen thuismetingen kunnen doen, maar ook leren wat ze zelf kunnen doen om hun hartfalen onder controle te houden. “Hierdoor behoudt de patiënt zelf de regie.”

‘Meer mensen helpen dan op poli’

Verpleegkundig specialist op de Hartfalenpoli, Loes Geurts, merkt in de praktijk dat ze door de nieuwe werkwijze in dezelfde tijd meer mensen digitaal kan helpen dan als ze alle consulten uitsluitend op de poli doet. “We kunnen bijsturen als we door de thuismetingen zien dat het minder goed gaat. Aan de hand van de bloeddruk, het gewicht en de algemene gesteldheid van de patiënt, kan ik goed anticiperen op de gegevens. En gaat iemand echt buiten de lijntjes met de waarden, dan nemen we contact op.” Geurts verzorgde een training aan thuiszorgmedewerkers zodat zij de patiënten thuis kunnen helpen met het gebruik van de SanaCoach. Ook trainde ze de thuiszorgmedewerkers op het gebied van medische kennis. “Ze weten nu meer over hartfalen, wat de symptomen zijn en waar ze op moeten letten als ze een patiënt met deze aandoening begeleiden. Ook kennen ze de ins en outs van het digitale programma. Zo zijn ze beter voorbereid om de patiënt thuis te ondersteunen.”

Minder opnames

De patiënt hoeft door deze netwerkzorg en de inzet van de SanaCoach minder vaak naar het ziekenhuis voor een controle. Het streven is ook dat mensen minder vaak opgenomen hoeven worden, of eerder naar huis kunnen. “We signaleren eerder dat er iets mis is en kunnen dan tijdig ingrijpen. Neem als voorbeeld plotselinge gewichtstoename. Dat kan duiden op een vochtophoping in het lichaam, een slecht teken. Omdat alle gegevens iedere week bij ons binnen komen, kunnen we nog voordat iemand zelf merkt dat er iets mis is, signaleren dat we actie moeten ondernemen. Het systeem is zo slim, dat we niet vaak valse meldingen krijgen. Zo ontstaat er ook voor de patiënt geen onnodige onrust.” De hartfalenverpleegkundige, thuiszorg en op termijn de huisartsen, kunnen alle informatie via SanaCoach inzien. “Zo ontstaat een kort lijntje. Als de thuiszorg bijvoorbeeld merkt dat de patiënt aanmerkelijk benauwder is geworden, kan er snel contact worden gelegd met het ziekenhuis. En natuurlijk geldt dat als er ernstige klachten optreden, mensen ook zelf altijd kunnen bellen! De SanaCoach is alleen een extra vangnet om de zorg nog beter te maken.”

Ernst klacht snel inschatten

Door de nieuwe werkwijze wordt vooral voorkomen dat mensen met milde klachten naar het ziekenhuis moeten. Cardioloog Heesen: “Als voorheen een hartfalenpatiënt belde dat hij duizelig was, wilden we toch wat metingen doen in het ziekenhuis. Nu kunnen deze thuis plaatsvinden. Zo kunnen we op afstand de medicijnen aanpassen als dat nodig is en dat ook weer controleren daarna.” De SanaCoach voor mensen met hartfalen is versneld ingevoerd in coronatijd. “Op dat moment heel belangrijk om niet onnodig naar het ziekenhuis te hoeven komen. We zetten deze werkwijze door om mensen zo goed mogelijk, of zelfs beter, thuis te kunnen blijven controleren.”

Op deze foto ziet u Cardioloog Wilfred Heesen.
 

Patiënt Giel Megens uit Grashoek:

‘Alleen al het gevoel dat er op je wordt gelet, is heel fijn’

De 69-jarige Giel Megens uit Grashoek heeft sinds zijn vijftigste hartfalen. Inmiddels gebruikt hij de digitale SanaCoach. “Ik hoef minder vaak naar het ziekenhuis, terwijl er toch op mij wordt gelet.”

In de beginjaren van zijn chronische aandoening moest meneer Megens regelmatig naar het ziekenhuis en was hij soms erg vermoeid. “Inmiddels gaat het een stuk beter met mij, en heb ik minder klachten. Maar ik slik wel veel medicatie voor mijn hart en voor andere aandoeningen, zoals diabetes. Daardoor heb ik bijwerkingen. En sommige medicijnen reageren op elkaar, waardoor ik klachten kreeg zoals duizeligheid. Door de nieuwe werkwijze in de vorm van de SanaCoach, hoef ik minder vaak naar het ziekenhuis terwijl ik toch al mijn vragen kwijt kan. Mijn gezondheid wordt goed in de gaten gehouden.”

Uitkomst

Meneer Megens vindt het vooral fijn dat hij niet voor een kleinigheidje naar VieCuri hoeft. “Vroeger moest ik naar het ziekenhuis om alleen maar te horen dat een uitslag goed was. Het scheelt veel tijd dat dit soort zaken nu allemaal digitaal kunnen. Kijk, als er echt iets mis is, moet je toch naar het ziekenhuis. Gezondheid gaat voor alles. Maar als blijkt dat een uitslag goed is, hoef ik dankzij SanaCoach niet onnodig veertig kilometer naar VieCuri te rijden. Dat is een uitkomst.”

‘Geen echt mens’

De tablet kreeg meneer Megens via de Hartfalenpoli. Naar eigen zeggen is hij geen ‘computernerd’. “Maar zelfs ik had er niet veel problemen mee om het programma te leren. Mijn zoon heeft het me uitgelegd, en ik kan het nu geheel zelfstandig bedienen.” De zorgavatar is een computerfiguur. “Het is geen echt mens, maar ik vind dat niet erg. Ik mis het contact met een echte zorgverlener niet. En als ik dat wel zou willen, kan ik altijd contact opnemen met de hartfalenpoli.”

Waarschuwing

Via het programma vult meneer Megens elke maandag zijn algehele gezondheidstoestand, bloeddruk en hartslag in. “De vragen die gesteld worden, variëren van onder andere: ‘hoe is het met de kortademigheid en waren de voeten of benen dikker dan normaal?’ tot: ‘voelde u zich de afgelopen dagen moe of zonder energie? Bent u angstig of bezorgd over uw hartfalen?’. De onder- en bovendruk wordt gemeten en je krijgt een terugkoppeling of het goed is of niet. Aan het eind van het programma kun je ook vragen stellen of meer uitleg vinden over zaken. Ik heb geen thuiszorg nodig. Maar het gevoel dat er via de SanaCoach op mij wordt gelet, vind ik fijn. Een tijdje geleden was ik aangekomen en was er kans dat ik vocht vasthield; toen kreeg ik direct een waarschuwing en advies. Ik vind dat een goede zaak, want dan ben je zelf meer alert.”

Op deze foto ziet u meneer Megens uit Grashoek.

Bedenker SanaCoach: ‘VieCuri helpt ons bij de ontwikkeling van eHealth-toepassingen’

Jan Ramaekers is de oprichter van Sananet, het bedrijf dat de SanaCoach ontwikkelde. Voor deze en nog meer eHealth-toepassingen werkt hij al meer dan tien jaar samen met VieCuri-cardioloog Wilfred Heesen.

“VieCuri is één van de eerste ziekenhuizen in Nederland dat met de SanaCoach voor patiënten met hartfalen is gestart. Het platform wordt inmiddels in meer dan 35 ziekenhuizen toegepast”, aldus Ramaekers. Naast voor mensen met hartfalen, is er ook een SanaCoach voor patiënten van talloze andere chronische ziekten, zoals COPD, Parkinson, MS et cetera. “Via VieCuri maken mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa er ook gebruik van. De SanaCoach sluit helemaal aan op de bewuste aandoening en geeft gerichte voorlichting en advies.”

Virtueel persoon

Een nieuwe toepassing in het programma is de zorgavatar: het sprekende ‘poppetje’ als nieuwe manier om contact te leggen met de patiënt voor een zo persoonlijk mogelijke beleving. “Op basis van jarenlange ervaring die we met VieCuri hebben opgebouwd, weten we wat deze virtuele persoon moet vragen aan de patiënt als het dreigt mis te gaan, om een gezondheidstoestand zo nauwkeurig mogelijk te registreren. Een bijkomend voordeel is dat het voor mensen die moeilijk kunnen lezen, ook veel prettiger werkt als een zorgavatar met hun praat. Deze nieuwe technologie wordt door de gebruikers heel positief ontvangen.”