Gebruik pijnstillers tijdens hardlopen mogelijk risico voor nierschade

Uit onderzoek van artsen van VieCuri Medisch Centrum blijkt dat hardlopen gepaard kan gaan met milde nierschade en dat die schade toeneemt bij het gebruik van pijnstillers uit de categorie NSAID (zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen) tijdens het hardlopen. Bijna één derde van de recreatieve lopers van een halve marathon in dit onderzoek gebruikt pijnstillers. Het is een relatief kleine studie die bevestigd zou moeten worden met grotere onderzoeksgroepen, maar de onderzoekers adviseren lopers vooral geen pijnstillers te gebruiken. “Als je als hardloper toch niet zonder kunt, dan is paracetamol voor de nieren een veiligere keuze dan NSAID’s.”
 

Het onderzoek werd uitgevoerd tijdens de 10e editie van de Weir Venloop in 2015. In totaal leverden 79 deelnemers voor en na de wedstrijd urinemonsters in. Daarnaast vulden ze een vragenlijst in over hun gezondheidstoestand en het gebruik van medicijnen en pijnstillers. Jos le Noble (internist-intensivist) en Rick van der Doelen (arts-assistent Klinische Chemie) zijn de kartrekkers van het onderzoek dat mogelijk werd gemaakt door de samenwerking van medisch specialisten, verpleegkundigen en laboratoriumanalisten. “Opvallend was dat 29% van de lopers van de halve marathon pijnstillers gebruikte, terwijl dit bij de 10 kilometer ‘maar’ 15% was. Slechts vier lopers gaven aan last te hebben van een blessure, dus de lopers gebruikten opvallend meer pijnstillers dan er blessures gemeld werden.”
 

Negatief effect op nierfunctie

Aanleiding van het onderzoek is dat de onderzoekers opmerkten dat lopers regelmatig klachten melden. Jos le Noble: “Meestal zijn dit blessures, maar vaak wordt er ook een donkere of verkleurde urine gemeld. Uit de literatuur is het bekend dat zware lichamelijke inspanning en sporten gepaard kunnen gaan met een tijdelijke verandering van de nierfunctie. Door vochttekort herstelt het lichaam niet of heel traag, wat dan weer een negatief effect heeft op de nierdoorstroming. Een andere oorzaak van nierproblemen bij sport is een stijging van de lichaamstemperatuur. Ook is bekend dat bepaalde pijnstillers, zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen (NSAID’s) invloed hebben op de werking van de nieren. In Nederland werden deze effecten niet eerder onderzocht bij recreatieve sporters.”

Invloed pijnstillers

Het is niet bekend waarom hardlopers pijnstillers innemen. Aangenomen wordt dat recreatieve sporters dit doen om pijnklachten te voorkomen en hun prestaties te verbeteren. Rick van der Doelen: “Het is opvallend dat in de vragenlijsten de pijnstillers amper genoemd werden als gebruikte medicatie. We hebben bij meer deelnemers pijnstillers in de urine gemeten dan het aantal deelnemers dat zelf aangeeft pijnstillers te gebruiken. Het is voor ons nu nog speculeren, maar mogelijk gebruiken sommige hardlopers de pijnstillers enkel voor pijn die ze denken te gaan hebben tijdens een hardloopevenement.”  

NSAID’s afgeraden

Rick van der Doelen en Jos le Noble vonden onder de Venloop-deelnemers duidelijke effecten op de functie van de nieren. “We zien ook in dit onderzoek dat hardlopen gepaard gaat met milde nierschade als uiting van een ontstekingsreactie, waarvan we weten dat het tijdelijk is. Die nierschade is groter bij lopers die pijnstillers uit de categorie NSAID gebruiken, maar niet bij het gebruik van paracetamol. De risico’s op de langere termijn van deze grotere nierschade zijn nog onbekend, dus daar zijn geen harde conclusies over mogelijk en moet nog verder onderzoek naar gedaan worden. Op de eerste plaats zouden we hardlopers willen adviseren geen pijnstillers te gebruiken. Als je als hardloper toch niet zonder kunt dan is op basis van onze relatief kleine studiegroep het advies toch duidelijk om voor paracetamol te kiezen in plaats van NSAID’s.”