Huidkanker
-
Huidkanker ontstaat wanneer uw gewone huidcellen ontaarden in kwaadaardige cellen, die ongeremd gaan groeien.
-
De drie meest voorkomende soorten huidkanker zijn (in volgorde van meest voorkomend): basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. Er zijn andere soorten huidkanker die minder vaak voorkomen.
-
De drie meest voorkomende soorten huidkanker worden veroorzaakt doordat de huid in het verleden te veel is blootgesteld aan de zon of zonnebank. Dat kan zijn doordat u herhaaldelijk verbrand bent in de zon, en dan vooral in uw jeugd. Dat gebeurt ook vaak bij zogenaamde zonvakanties. Maar ook jarenlange langdurige blootstelling aan de zon, zoals bij mensen die veel buiten werken, is een risicofactor voor het krijgen van huidkanker. Uw eigen huidtype speelt een grote rol in de gevoeligheid voor zonlicht en dus de kans op huidkanker.
Dat steeds meer mensen huidkanker krijgen, komt doordat men meer aan de zon wordt blootgesteld. Denk hierbij aan vakanties naar zonnige gebieden, meerdere vakanties per jaar, meer buitenactiviteiten, etc. -
De schade aan de huid die in het verleden heeft plaatsgevonden, is niet meer te herstellen. Maar om verdere schade te voorkomen, is bescherming tegen teveel zon zeker belangrijk. Vooral kinderen, met een nog dunne huid, moeten goed worden beschermd. Voorkom verbranden (ook rood worden is verbranden) en blijf niet te lang in de zon.
-
Huidkanker komt meer en eerder voor bij mensen met een lichte huid. Hoe lichter de huid, hoe meer de huid gevoelig is voor verbranding en dus voor het krijgen van huidkanker. Hoe donkerder de huid, hoe minder kans op huidkanker. De aangeboren pigmentatie (kleur) van de huid beschermt tegen de slechte gevolgen van de zon. Maar dat betekent niet dat mensen met een donkerder huid (huidtype 3 en 4) onbeperkt in de zon kunnen. Ook zij zullen zich moeten beschermen tegen de UV-straling in zonlicht.
-
De meest gebruikte indeling van huidtypes is gebaseerd op de mate van pigmentatie zoals iemand die vanaf zijn geboorte heeft. De indeling is gemaakt door de dermatoloog Fitzpatrick en is gebaseerd op de reactie op zonlicht.
-
Van alle kankers van het lichaam wordt huidkanker, en dan vooral het basaalcelcarcinoom, het meest gezien. Huidkanker neemt toe, de laatste jaren zelfs met bijna tien procent per jaar.
-
De meest voorkomende soorten huidkanker, het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom, zijn niet erfelijk. Wel is uw huidtype erfelijk. Ouders met een lichte huid krijgen meestal ook kinderen met een lichte huid. En een lichtere huid is meer gevoelig voor het ontwikkelen van huidkanker. Het melanoom kan in bepaalde gevallen wel erfelijk zijn.
-
Het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom groeien eerst als bultjes en plekjes die niet verdwijnen. Later worden het wondjes die open blijven, waar wondvocht uit komt en die bloeden. Andere soorten lijken op rode eczeemplekjes, die niet genezen.
Het melanoom ontstaat vanuit pigmentcellen. Moedervlekken die van vorm en kleur veranderen en die later gaan bloeden en jeuken, kunnen wijzen op huidkanker. Hoe eerder huidkanker behandeld wordt, hoe groter de kans op genezing.
-
Er is niet één gouden tip of eenvoudig advies te geven over het herkennen van huidkanker. Als u twijfelt over een plekje, kunt u dit het best laten beoordelen door iemand die er verstand van heeft: de huisarts. Mocht deze het niet zeker weten, kan altijd worden doorverwezen naar een dermatoloog.
-
De vooruitzichten van huidkanker zijn mede afhankelijk van de fase waarin de huidkanker zich bevindt. In een vroege fase, als de huidkanker nog klein is en niet diep ingegroeid, zijn de mogelijkheden voor een radicale behandeling erg goed. Hoe langer de huidkanker er zit, hoe meer kans op doorgroei en uitzaaiing, waardoor de behandeling moeilijker wordt (dit geldt voor plaveiselcelcarcinoom en melanoom). Het is dus van belang huidkanker in een vroege fase te ontdekken en te behandelen.
-
Het is belangrijk om uw huid goed in de gaten te houden. Inspecteer uw huid eens per maand bij goed licht. Let hierbij op:
- Nieuwe plekken
- Moedervlekken die veranderen van vorm of kleur
- Plekjes die makkelijk bloeden, snel groeien of pijnlijk zijn
Als u één of meer van de bovenstaande afwijkingen constateert of twijfelt over een plekje, dan is het raadzaam om advies te vragen bij uw huisarts of dermatoloog. Huidkanker is over het algemeen heel goed te behandelen, maar hoe eerder u erbij bent hoe beter.
Bekijk hier de video over zelfonderzoek van uw huid bij een melanoom.
-
Bij een huidkanker controle kijken we altijd de gehele huid na met behulp van een vergrootglas (dermatoscoop). Hierbij staan we op gemiddeld 20-30 cm afstand. Omdat we de plekjes vlakbij de huid moeten bekijken, kunnen we hierbij geen 1,5 meter afstand houden. De patiënt kleedt zich uit tot op het ondergoed en houdt daarbij wel het mondkapje op. Huidkanker komt echter ook vaak voor in het gezicht, dus het is van belang dat we onder het mondkapje kijken. De patiënt doet dan voor +/- 30 seconden het mondmasker af en dan controleren we dit gebied. Onze dermatologen en verpleegkundig specialist dragen uiteraard zelf ook een mondneusmasker.
Uiteraard passen we alle hygiënemaatregelen en richtlijnen van het RIVM toe. U dient vooraf te melden of u corona-achtige klachten heeft of positief getest bent.
-
Huidkanker kan goed worden behandeld. In veel gevallen wordt huidkanker chirurgisch verwijderd, onder plaatselijke verdoving. Daarnaast is er in een aantal gevallen ook een andere behandeling mogelijk. Meer informatie over behandelingen.
-
Kanker en ook huidkanker groeit ongeremd door als het niet wordt behandeld. Hoewel het basaalcelcarcinoom niet uitzaait, kan het wel plaatselijk groter worden en doorgroeien in alle omliggende lichaamsstructuren, zoals botten, zenuwen, bloedvaten, maar ook bij uw oog, neus, etc. Het kan gaan zweren, bloeden, ruiken en pijnlijk(er) worden.
Ook het plaveiselcelcarcinoom groeit ongeremd door. Het verschil met een basaalcelcarcinoom is dat deze kankersoort wel kan uitzaaien naar andere organen en naar de lymfeklieren.
Hoe langer het melanoom er zit, hoe groter de kans dat het de diepte in groeit en des te meer kans op uitzaaiingen.
-
De zon heeft ook goede eigenschappen: zonder zon geen leven. We worden vrolijk van de zon, het geeft ons een goed humeur. We hebben zon nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Vitamine D is nodig voor onze botaanmaak, maar ook voor ons immuunsysteem. Het is als met vele prettige zaken in het leven: niet te veel en niet te lang.
-
Omdat de huid van kleine kinderen gevoeliger is dan de huid van volwassenen is het van belang om de kinderhuid goed te beschermen. Veel UV-straling en zonverbrandingen op kinderleeftijd verhogen het risico op huidkanker op latere leeftijd. Doordat kinderen in de groei zijn, gaat de celdeling bij hen zo snel dat niet alle beschadigde huidcellen zich kunnen herstellen voordat ze zich weer gaan delen.
In die beschadigde cellen ontstaan 'littekens (DNA schade) ' die kinderen hun leven lang met zich meedragen. Dit is aan de buitenkant niet te zien: de beschadigingen zitten diep in de huidcellen. Maar hoe meer 'littekens', hoe groter de kans dat een kind op latere leeftijd huidkanker krijgt. Daarom is bescherming tegen de zon juist voor kinderen zo belangrijk.Bescherm baby’s tot 6 maanden zo goed mogelijk tegen direct zonlicht. U kunt de baby het beste uit de zon houden (zeker tussen 11.00 en 15.00 uur). Ook in de schaduw dient de huid beschermd te worden. Verdere bescherming kan door kleding, hoedjes en parasols. De gebruikte stoffen moeten de huid goed bedekken en niet zon doorlatend zijn.
Voor kinderen van 6 maanden en ouder gelden de volgende adviezen
- Op het heetst van de dag (tussen 11.00-15.00 uur) uit de zon blijven.
- Zonnebrandmiddelen, watervast en tenminste factor 30 kunnen het best regelmatig (elke 2 uur) opnieuw worden gesmeerd, zeker wanneer de kinderen in het zand of het water spelen.
- Smeer je kind een half uur voor het naar buiten gaan in met zonnebrandcrème.
- Laat kinderen niet te lang in hun blootje of zwemkleding lopen, maar geef ze op tijd een T-shirtje aan. Een petje of zonnehoed helpt om het hoofd en hun gezicht te beschermen. Evt. UV werende kleding.
- Geef het goede voorbeeld door zelf ook goede zonbescherming toe te passen.
- Baby-olie geeft geen bescherming tegen de zon en kan zelfs zonverbranding veroorzaken.
- Omdat vitamine D belangrijk is voor sterke botten en tanden en baby’s en jonge kinderen dit te weinig via de zon krijgen, is het belangrijk dat kinderen tot 4 jaar dagelijks vitamine D druppels krijgen.
-
Er is veel onderzoek gedaan naar het UVA-licht dat uit de zonnebank komt en we weten nu zeker dat het huidkanker kan veroorzaken. Ook wordt er geen vitamine D door aangemaakt, waardoor botten niet sterker worden en waardoor de afweer niet toeneemt. Daarom raden we u aan om niet onder de zonnebank te gaan.
Door UVA-licht treedt een versnelde veroudering van de huid op. Bij huidveroudering door de zon wordt de huid hobbelig en grauwgelig van kleur, hij verliest zijn elasticiteit en stevigheid, er ontstaan bruine zonnevlekken (of ouderdomsvlekken). Het aantal rimpels neemt toe en deze worden dieper.
-
Mensen met een zeer lichte huid, de huidtypes 1 en 2, worden eigenlijk niet bruin in de zon. Ze worden rood, wat vaak wordt aangezien als een ‘gezond kleurtje’. Maar in werkelijkheid is die rode kleur een lichte eerstegraads verbranding. Heeft u huidtype 1 of 2, dan is het af te raden om te zonnen of onder de zonnebank te gaan. Wilt u toch een kleurtje? Gebruik dan bruin uit een potje: bruin zonder zon. De bruine kleurstoffen begeven zich in de hoornlaag, zijn onschadelijk en kunnen zonder risico worden gebruikt. Let op: bruin zonder zon beschermt niet tegen UV-straling. Dus daarnaast dient u nog een zonbeschermingsfactor te gebruiken.
-
Dat is niet zozeer ter voorkoming van huidkanker, maar om een tweede gevolg van teveel zon te voorkomen: huidveroudering en rimpels. De zonbeschermingsmiddelen in cosmetica zijn echter niet sterk genoeg om de felle zon te weerstaan. Daarvoor moet u bijsmeren met een veel sterkere factor: 30 of hoger.