Bescherm jezelf, smeren helpt!

In Nederland krijgen zo’n 70.000 mensen per jaar een vorm van huidkanker. Huidkanker is daarmee in Nederland de meest voorkomende kankervorm en ook de snelst stijgende. Het baart artsen grote zorgen. Zo ook Karen van Poppelen, dermatoloog bij ziekenhuis VieCuri met als specialisatie huidkanker. Haar motto: “Bescherm jezelf, zon met mate en smeren helpt!” Vandaar ook de actie van VieCuri om gratis zonnebrandcrème uit te delen bij de uitgangen van het ziekenhuis.

Vol verbazing volgt Karen van Poppelen de afgelopen weken de discussie, waarbij zonnebrandcrème als schadelijk wordt genoemd. Karen: “Het is ongelooflijk, waar dit nu ineens vandaan komt. De argumenten om je niet in te smeren zijn deels gebaseerd op onderzoeken waarin muizen bepaalde bestanddelen van zonnebrand als voedsel kregen toegediend. Maar je gaat toch geen zonnebrandcrème opdrinken? Daar is het totaal niet voor bedoeld. Zo kun je wel van alles gaan beweren. Verbranding leidt tot een aantal directe effecten: roodheid van de huid, soms ook blaren. Bij een forse verbranding kun je zelfs algeheel ziek zijn en koorts hebben. Daarnaast is er het harde feit dat zonschade de allerbelangrijkste veroorzaker van huidkanker is. Dit lijkt me overtuigend genoeg!”

Insmeren is niet alleen voor op vakantie

“Je moet je goed beschermen als je buiten bent, niet alleen op het strand of aan het zwembad. Insmeren is niet alleen voor op vakantie. Zonschade loop je ook op bij wandelen, tuinieren, fietsen of tennissen. Belangrijk is bovendien dat je blijft smeren, liefst om de twee uur. Ook als je wél bent ingesmeerd, is het niet verstandig om de hele dag in de zon te liggen. Het beste is om de zon op het heetst van de dag te vermijden en geregeld de schaduw op te zoeken. Kies dus vooral je momenten: ga bijvoorbeeld liever ’s ochtends in de tuin werken dan midden op de dag.”

Huidkanker neemt helaas toe

Ongeveer 1 op de 6 Nederlanders krijgt huidkanker. Wat zie jij vooral in jouw spreekkamer voorbijkomen? Karen: “Een uiteenlopende reeks van huidziekten, waarbij ongeveer de helft van onze consulten zonschade of (voorstadia van) huidkanker betreft. Dit is redelijk gelijk verdeeld tussen mannen en vrouwen. Meer dan de helft van alle huidkankergevallen in Nederland betreft de mildste vorm van huidkanker: het basaalcelcarcinoom. Deze vorm van kanker zaait doorgaans niet uit. Het komt vooral voor op plekken die veel aan de zon blootgesteld zoals het gezicht, de hals, het (kale) hoofd, de onderarmen en de handen. Behandeling is meestal goed mogelijk. We zien dit vooral bij de 50+ generatie, maar het komt ook op jongere leeftijd al voor. Ernstiger is het plaveiselcelcarcinoom. Deze groeit snel, is ineens aanwezig en kan behoorlijk pijnlijk zijn. De behandeling gaat meestal goed, maar uitzaaiing naar de lymfeklieren is mogelijk. Gelukkig zien we dit niet vaak, maar we controleren hier wel standaard op door de lymfeklieren te bevoelen.

De gevaarlijkste vorm van huidkanker, die helaas ook toeneemt, betreft de melanomen. Een melanoom is een kwaadaardige moedervlek. Deze kan spontaan ontstaan, maar ook uit een al bestaande moedervlek. Als een moedervlek verandert, is het belangrijk dit tijdig te laten controleren. Een melanoom kan zich snel ontwikkelen en ook uitzaaien. Soms is het operatief weghalen voldoende, maar helaas zien we ook regelmatig gevallen waarbij het te laat is en er al meteen uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren of elders. Sinds een aantal jaar zien we dat de leeftijdsgrens waarop patiënten melanomen ontwikkelen daalt. Ik zie jongeren met melanomen op mijn spreekuur. Dat is behoorlijk zorgwekkend. We weten dat de kans op het krijgen van een melanoom toeneemt, naarmate je op jonge leeftijd vaker verbrand bent door de zon.”

Voorkomen is beter dan genezen

Het verband tussen teveel zon, te weinig bescherming en het krijgen van huidkanker is overduidelijk. VieCuri geeft tips om veilig van de zon te kunnen genieten. Karen: “We raden iedereen aan deze tips goed op te volgen. En wie, ondanks alle argumenten, toch moeite heeft met het smeren tegen zonnebrand: als je onbeschermd van de zon wilt genieten, doe dit dan alleen ’s morgens vroeg, dan is de zon nog niet zo krachtig. En daarbij komt: een kwartiertje zon op je armen en gezicht is voldoende om op natuurlijke wijze aan je dagelijkse portie vitamine D te komen.”

VieCuri deelt gratis zonnebrandcrème uit

Op 27 mei, de Nationale Zonnebrandcrèmedag, startte VieCuri een bijzondere actie: bij de uitgangen van het ziekenhuis staan zonnebrandpompjes waar je gratis crème kunt pakken om je in te smeren. De uitnodiging aan bezoekers en patiënten is helder: smeren helpt! De pompjes blijven in ieder geval gedurende de zomer staan. Karen: “Het idee is geïnspireerd door Herm Martens, een collega-dermatoloog in Maastricht. In samenwerking met Natuurmonumenten heeft hij in 2021 zonnebrandcrème-dispensers geplaatst bij de Sint Pietersberg. En dat is heel goed ontvangen. Met onze actie hopen we meer mensen te bereiken. Niet alleen onze patiënten, ook bezoekers, mensen die bloed komen prikken en medewerkers. We willen onze boodschap niet alleen in de spreekkamer uitspreken, maar alle mensen in en rond VieCuri bereiken. We zijn zelf heel enthousiast over deze actie en krijgen tot nu toe ook veel goede reacties terug!”