Dikkedarmkanker? Al voor de operatie aan de slag!

Hoe fitter iemand een operatie ingaat, hoe minder complicaties én hoe sneller het herstel erna is. Afgelopen februari startte VieCuri een trainingsprogramma voor patiënten met dikkedarmkanker. Ze bereiden zich in het ziekenhuis en thuis actief voor op hun operatie. Zo kunnen ze zelf de uitkomst van de ingreep positief beïnvloeden.

Vorig jaar werden in VieCuri 88 mensen geopereerd vanwege één of meerdere tumoren in de dikke darm. Hoe fitter iemand voorafgaand aan de ingreep is, hoe beter die persoon de operatie kan doorstaan, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De opnameduur is korter en mensen hebben minder complicaties. Ze knappen sneller op en kunnen dus eerder hun normale leven oppakken. Vandaar dit trainingsprogramma, waar naast de diëtist ook een fysiotherapeut
en gespecialiseerde darmverpleegkundige aan meewerkt. Na de diagnose gaat de darmverpleegkundige in gesprek met de patiënt over het trainingsprogramma, ofwel prevalidatie. “We zien vaak dat mensen met een ongezonde levensstijl meer kans hebben op dikkedarmkanker. Denk aan onvoldoende beweging, ongezond eten, roken en overmatig alcoholgebruik, alhoewel de ziekte soms ook door erfelijke factoren kan optreden”, vertelt diëtiste Kirsten Beijaard.

Diëtist Kirsten Beijaard: ‘Patiënten kunnen zelf de uitkomst van de operatie op een positieve manier beïnvloeden. Mensen vinden het prettig dat ze ook zelf wat kunnen doen.’

Ondervoed

Sommige patiënten hebben overgewicht. Toch is afvallen voor de operatie niet wenselijk, vertelt de diëtiste. “Als je gaat afvallen, schiet je lichaam in een soort stresssituatie. Dat is geen optimale toestand om een operatie in te gaan. We focussen ons dan juist op het stabiel houden van het gewicht voor de operatie. Mocht iemand na de operatie toch de wens hebben om af te vallen, dan maken we hier een nieuw plan voor.” Maar zeker niet alle patiënten hebben overgewicht, legt Beijaard uit. “Veel patiënten zijn voor de operatie juist ondervoed. Bijvoorbeeld omdat de tumor de darm blokkeert. Ze hebben dan een vol gevoel en eten al een tijdje te weinig. Ondervoed een operatie ingaan is een slecht uitgangspunt. Daarom kijk ik samen met de patiënt hoe we de voeding kunnen optimaliseren, zodat iemand in ieder geval niet nog meer gewicht verliest.” 

Spannend

Alle adviezen komen tot stand komen in overleg met de patiënt zelf. Beijaard: “We doen het echt samen en merken dat mensen het heel prettig vinden dat ze ook zelf wat kunnen doen. Deze mensen zijn vaak overvallen door de diagnose en kunnen zelf de uitkomst van de operatie op een positieve manier beïnvloeden.” Dat is ook de reactie van een 75-jarige meneer die onlangs in VieCuri werd geopereerd aan dikkedarmkanker. Hij deed mee aan de prevalidatie tijdens de pilotfase en vertelt: “Zo’n operatie is best wel spannend, en op deze manier heb ik er alles aan gedaan om deze te laten slagen.”

Verbeterslag

De professionals hopen dat de operatie een mooie mijlpaal vormt om het roer voorgoed om te gooien en de leefstijl te wijzigen. Want naast gezonde voeding is ook ontstressen, stoppen met roken of overmatig drinken, en meer bewegen belangrijk. VieCurifysiotherapeut Maarten Toll: “Ik zie mensen vaak al een paar dagen na de diagnose. Tijdens de intake doen we diverse fysieke testen. Mensen doen bijvoorbeeld een fietstest, waarbij ze een paar minuten alles moeten geven op de fiets. Ook doen we vier krachttesten. De uitkomsten van deze testen zijn een nulmeting voor de training, die altijd op maat wordt ingevuld. Uit onderzoek blijkt dat je in twee en een half tot vier weken voor de operatie een echte verbeterslag qua conditie kunt maken: dit trainingsprogramma heeft dus zeker veel zin.”