Kanker bij ouderen

Vooral door de vergrijzing zien we een snelle stijging van het aantal oudere patiënten met kanker. Naast kanker hebben veel ouderen één of meer ernstige bijkomende (chronische) ziekten (co-morbiditeit) en minder functionele reserves. Mede door de aanwezigheid van co-morbiditeit is de behandeling van kanker bij oudere patiënten veel complexer dan bij jongere patiënten.

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat veel oudere patiënten een ingezette behandeling niet kunnen voltooien, vaak vanwege ernstige complicaties. Een belangrijke vraag voor artsen is welke oudere patiënten een behandeling volgens de richtlijnen kunnen verdragen. Deze onzekerheid leidt soms tot levensbedreigende complicaties bij patiënten die achteraf te kwetsbaar bleken voor de standaardbehandeling, en soms tot onderbehandeling van de relatief fitte oudere patiënt. Ook hebben oudere patiënten na de behandeling van kanker een groter risico op achteruitgang en sterfte vergeleken met jongere patiënten. De deelprojecten binnen deze onderzoekslijn zijn gericht op wetenschappelijk onderzoek rondom bovengenoemde dilemma’s rondom de zorg voor oudere patiënten met kanker.

Binnen deze onderzoekslijn staat multidisciplinaire samenwerking en patiëntenparticipatie voorop. Hierbij kunnen professionele zorgverleners en patiënten profiteren van elkaars kennis. Daarnaast draagt deze onderzoekslijn in hoge mate bij aan de ‘Juiste Zorg op de Juiste Plek’ en aan ‘Zorg dicht bij huis’. Deze aspecten zijn zeer belangrijk voor oudere patiënten en hun mantelzorgers.

Deelprojecten

1. Onderzoeken welke patiëntkarakteristieken kunnen voorspellen of een patiënt een groot risico heeft om ernstige bijwerkingen te ontwikkelen en of een patiënt voordeel kan hebben van een ingrijpende behandeling. Met behulp van zulke informatie en de voorkeuren van de patiënt kan vervolgens samen met de patiënt een keuze van behandeling worden gemaakt die leidt tot een optimale balans tussen overlevingstijd en kwaliteit van leven.
   
   
2. Onderzoeken of met bovenstaande informatie een inschatting kan worden gemaakt welke patiënten voordeel kunnen hebben van het aanpassen van de leefstijl (o.a. bewegen, goede voeding en stoppen met roken), zodat een patiënt zo fit mogelijk de behandeling voor kanker kan doorlopen. Hierdoor zullen minder complicaties optreden, zal het herstel sneller gaan, de sterfte afnemen en de conditie, en daarmee de kwaliteit van leven beter zijn. Hierbij is er extra aandacht voor de voorkeuren en ervaringen van patiënten, zodat het aanpassen van de leefstijl ook haalbaar is in de praktijk.
   
   
3. Via samenwerkingsprojecten tussen ziekenhuis en o.a. huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, fysiotherapeuten en diëtisten (de zogenaamde transmurale samenwerking) wordt inzicht verkregen in de opzet van een optimale nazorg en palliatieve zorg.

Projectleider
Prof. Dr. Maryska Janssen-Heijnen

Relevante links

https://www.viecuri.nl/wetenschap/topklinische-zorgfuncties/colorectaal-carcinoom/

https://www.eldapt.org/

Nieuws

Een recent afgerond onderzoek laat zien dat een betere prestatie van patiënten op preoperatieve inspanningstesten samenhangt met een lager risico op postoperatieve complicaties bij patiënten met een niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC). Er is echter nog verder onderzoek nodig naar het standaardiseren van de testprotocollen en het identificeren van afkappunten om nauwkeurig patiënten te identificeren die een verhoogd risico lopen op behandelingscomplicaties, zowel bij operatie als bij andere behandelopties voor NSCLC. Deze hoog-risicopatiënten kunnen baat hebben bij het aanpassen van de leefstijl om hun fysieke fitheid vóór de behandeling van NSCLC te verbeteren.

Voorn MJJ, Franssen RFW, Verlinden JMWF, Bootsma GP, de Ruysscher DK, Bongers BC, Janssen-Heijnen MLG. Associations between pretreatment physical performance tests and treatment complications in patients with non-small cell lung cancer: a systematic review. Crit Rev Oncol Hematol. 2021 Feb 1;158:103207.