Tegenstrijdig nieuws over kanker

Professionals en patiënten van VieCuri belichten actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit blog is geschreven door Yes van de Wouw, internist-oncoloog bij VieCuri.

‘Ongeneeslijke kanker steeds vaker niet dodelijk.’ ‘Dure nieuwe kankermedicijnen zijn weinig effectief.’ Twee koppen uit het nieuws van afgelopen week, die zo op het eerste gezicht heel tegenstrijdig zijn! Wat moeten we hier nu mee?

Het eerste bericht meldt dat patiënten steeds vaker niet (direct) aan uitgezaaide kanker komen te overlijden. Bij 15 verschillende kankers is over de laatste jaren het percentage patiënten dat na 5 jaar mét uitgezaaide ziekte nog in leven is, gestegen van 6,9% naar 8,6%. Na 10 jaar is nu nog 4,4% van de patiënten met uitgezaaide ziekte in leven, 15 jaar geleden was dat nog 3,5%. De winst is dus helaas nog heel erg klein. Maar met name bij borstkanker is wel grotere winst bereikt. Daar leeft bijna een kwart van de vrouwen nog na 5 jaar ondanks uitzaaiingen.

Deze winst komt door:

• Nieuwe middelen en technieken. Zoals een nieuw aangrijpingspunt op de kankercellen (her2neu) waar effectieve middelen voor zijn ontwikkeld. Of bijvoorbeeld speciale bestraling van uitzaaiingen in de hersenen met enorme verbetering van overleving.
• Maar helaas kan het ook zijn dat het maar een schijnverlenging van de overleving geeft, omdat we vaak eerder zien dat er uitzaaiingen zijn.

Kleine groep wel baat

Dan naar het tweede stuk dat deze week in het nieuws kwam. De beroemde Australische arts-onderzoeker Peter Wise beweert dat de meeste nieuwe dure geneesmiddelen weinig effectief zijn. Helaas klopt dat heel vaak. Als een hele groep patiënten met een bepaalde ziekte zoals longkanker of borstkanker met hetzelfde middel behandeld wordt, dan blijkt de mediane overleving (het tijdstip dat de middelste patiënt komt te overlijden) van de hele groep vaak maar enkele maanden verlengd te worden. Vaak blijkt echter ook dat een deel van de patiënten hier veel langer soms tot jaren van kan profiteren. Alleen weet je van te voren niet altijd wie dat zijn. Zodra we deze patiënten wel kunnen aanwijzen, zoals bij het her2neu bij positieve borstkanker, gaat de overleving ineens wel met grote sprongen vooruit.

En op deze manier zie je dat deze twee stukken elkaar toch niet tegenspreken ook al lijkt dat op het eerste gezicht wel zo.

Maar hoe moeten we nu verder? Die nieuwe middelen kosten ontzettend veel geld en leveren op de wijze waarop we nu onderzoeken (te) weinig winst op.

Voorspellers van kanker

Ik denk in de eerste plaats dat we de patiënten beter moeten selecteren, door op zoek te gaan naar aangrijpingspunten of voorspellers van de kanker. Hier loopt een groot onderzoek naar in Nederland. Dit heet de CPCT-studie waar we in VieCuri ook aan meedoen.

Verder is het belangrijk dat we de eisen heel helder te stellen voordat een middel op de markt mag komen. In Nederland hebben we daar al goed over nagedacht en zijn de eisen in het voorjaar nog verder aangescherpt.

Overlevingscijfers

Daar komt bij dat we patiënten goed moeten voorlichten over de mogelijke verlenging van het leven door de therapie. In deze tijd van samen beslissen wil de patiënt namelijk meestal weten wat hij of zij te verwachten heeft van een therapie. Zowel qua werking als qua bijwerking. In een onderzoek vanuit Nijmegen bleek 75% van de patiënten de overlevingscijfers te willen horen. Specialisten vragen vaak niet aan patiënten of zij hierover geïnformeerd willen worden

Chronische kanker

Daarnaast dienen we voor de groeiende groep patiënten met 'chronische kanker' betere of andere voorzieningen treffen. Zij vallen nu buiten de boot bij goed geregelde zaken voor patiënten die genezend behandeld worden. En ze hebben geen behoefte aan de zorg die er voor pre-terminale patiënten is. Samen met de revalidatiearts, de medisch psycholoog en een heel team van andere ondersteuners zijn we hier in VieCuri hard mee bezig. We willen ook voor deze groep goede ondersteuning organiseren, die aansluit op de behoefte van deze nieuwe groep van kankerpatiënten.

Bronnen

• Volkskrant. Ongeneeslijke kanker steeds vaker niet dodelijk. Geraadpleegd op 18 november: http://www.volkskrant.nl/wetenschap/ongeneeslijke-kanker-steeds-vaker-niet-dodelijk~a4413519/.
• Zorgvisie. Dure nieuwe kankermedicijnen zijn weinig effectief. Geraadpleegd op 18 november: https://www.zorgvisie.nl/financien/nieuws/2016/11/dure-nieuwe-kankermedicijnen-zijn-weinig-effectief/.

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden