Vermoeidheid na kanker

VieCuri Medisch Centrum belicht actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit gecombineerde blog, over vermoeidheid na kanker, is het derde uit de reeks.

Het artikel ‘De slopende vermoeidheid van kanker’ in De Telegraaf van 4 februari 2015 gaat in op ernstige vermoeidheid na de diagnose kanker. Internist-oncoloog Philo Werner en klinisch psycholoog Esther Castermans horen dit vaak terug van patiënten en geven uitleg over mogelijke oplossingen. Patiënten Mieke Simons, Monique Joordens en Frans Osther vertellen in dit blog over hoe zij dit ervaren. Met dit gecombineerde blog willen we dit probleem vanuit verschillende kanten belichten. 

Mieke Simons, darmkankerpatiënt  “De vermoeidheid die ik al lang voor de diagnose voelde, bleek niets vergeleken met de vermoeidheid die gepaard ging met de chemo. Je ziek voelen, oké dat was te verwachten tijdens de chemo. Maar te beroerd zijn om je te douchen, om je aan te kleden, om naar de voordeur te lopen, bezoek ontvangen, een wasmachine aan te zetten… Ik keek uit naar de laatste van de acht chemobehandelingen, maar daarna voelde ik me nog steeds niet beter. Voor mij bood de oncologische revalidatie de oplossing. Inmiddels ben ik ruim vier maanden terug op mijn werkplek, fulltime! En het lukt me weer iedere dag met veel zin naar mijn werk te gaan. Maar ergens schuilt nog het vermoeidheidsduiveltje.”

Philo Werner, internist-oncoloog “Een erg herkenbaar probleem. Tijdens een behandeling met chemotherapie klaagt eigenlijk elke patiënt bij de laatste kuren wel over vermoeidheid en verminderde conditie. Maar ook een jaar na het afronden van de behandeling vertellen patiënten vaak niet meer hersteld te zijn naar hun oude niveau. 30% ervaart zelf ernstige vermoeidheid, met belangrijke nadelige invloed op het dagelijks leven. Patiënten vertellen dat ze na een drukke dag dit de dag erna moeten bekopen met ernstige vermoeidheids- klachten. Soms worden ze ineens overvallen door loodzware armen en benen. Vaak is er onbegrip van de omgeving, want de behandeling zit er toch allang op en men ziet er toch goed uit en er was toch sprake van genezing? Er wordt dus verwacht dat de patiënt weer volop mee moet kunnen draaien. Een lichamelijke oorzaak kan meestal niet worden aangetoond en spontaan herstel komt zelden voor, dus wordt het vaak een 'leren leven met'.

Maar hoe doe je dat, als je voorheen gewend was om alles tegelijk te kunnen en zonder problemen de hele dag actief te zijn? Hoe leer je de lat lager te leggen?  Cognitieve gedragstherapie is bewezen effectief te zijn bij de behandeling van vermoeidheid na kanker [2]. Het Dowling Institute heeft hiervoor een online cursus ontwikkeld. Voordeel is dat patiënten na een jaar met intensief ziekenhuisbezoek niet weer voor afspraken hoeven te komen, maar gewoon thuis de cursus kunnen volgen. Elke dag 30 minuten achter de computer en dat gedurende 11 weken op een moment dat het jou uitkomt. Met behulp van informatie, opdrachten en oefeningen leer je beter om te gaan met je energie.”  

Monique Joordens, borstkanker “Vermoeidheid tijdens mijn kankerperiode was erg vervelend, maar gelukkig heb ik er niet al te veel last van gehad. Tenminste niet extreem moe of zo. Tijdens de chemo was ik wel moe. Niet verwonderlijk natuurlijk, mijn lichaam was druk bezig met de kanker te bestrijden. Nu, een jaar na de kanker, merk ik dat de vermoeidheid minder is, maar dat het zich nog laat zien in concentratieproblemen en moeite met zien.”

Frans Osther, melanoom “Ik heb geen bestraling en/of chemo hoeven te ondergaan, maar het is bij een chirurgische ingreep gebleven. Vanaf het moment van het onderzoek, de diagnose en de ingreep is het vooral mentaal zwaar geweest. Wat ik niet verwacht had, is dat ik periodiek overvallen werd door vermoeidheid, vanaf de diagnose tot bijna een jaar na de ingreep. Met behulp van mijn huisarts en fysiotherapeut ben ik weer op peil gekomen qua fysieke, maar vooral mentale conditie, die na een paar maanden beter en beter werd.”

Esther Castermans, klinisch psycholoog “De kans van slagen van cognitieve therapie is groter als je er snel aan begint. Dus is het belangrijk patiënten op tijd te herkennen, zodat ze de juiste vorm van begeleiding aangeboden krijgen. Waarschijnlijk horen wij deze klachten ook niet terug van alle patiënten, omdat mensen denken dat het erbij hoort en het daarom niet als klacht bij de arts in de spreekkamer neerleggen.

Mede om die reden wordt binnen VieCuri bij de veelvoorkomende tumorsoorten gewerkt met de Lastmeter, waarmee gedurende en na het behandeltraject actief het psychosociale welzijn van de patiënt wordt gescreend. Zo kan men ook tijdig vermoeidheidsklachten opsporen. Wanneer een patiënt aangeeft klachten te ervaren, wordt er vervolgens binnen een multidisciplinair behandelteam en met de patiënt zelf gekeken welke vorm van therapie het beste bij het individu past.

Ook bij patiënten die helaas niet meer te genezen zijn, komt ernstige vermoeidheid voor en de behandeling daarvan is nog niet goed onderzocht. In VieCuri loopt echter op dit moment een onderzoek vanuit het RadboudUMC, naar het effect van cognitieve gedragstherapie bij deze patiëntgroep; de TIRED-studie. We hopen uiteraard dat deze methode ook effect heeft bij deze patiënten om de kwaliteit van leven zo optimaal mogelijk te maken.” 

Bronnen

1. Steenhorst, R. (2015). De slopende vermoeidheid van kanker. Woensdag 4 februari 2015: http://www.telegraaf.nl/gezondheid/23639226/__De_slopende_vermoeidheid_van_kanker__.html.

2. Gielissen M.F., Verhagen C.A., Bleijenberg G. (2007).
Cognitive behaviour therapy for fatigued cancer survivors: long-term follow-up. British Journal of Cancer, 2007, 97, 612 – 618. 

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden