Scan voorspelt effect chemotherapie

Professionals en patiënten van VieCuri belichten actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit blog is geschreven door Philo Werner, internist-oncoloog bij VieCuri.

Onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben onderzoek gedaan naar de effecten van chemotherapie. Nieuw onderzoek met muizen heeft aangetoond dat een scan het effect van chemotherapie kan bepalen. Dit komt doordat er een speciale kleurstof aan de chemotherapie wordt toegevoegd. Twee dagen nadat de chemokuur is gegeven kan door deze kleurstof het effect worden bepaald.

Voor het onderzoek zijn muizen met borstkanker en non hodgkin lymfoom behandeld met chemotherapie. Een dag later werden ze ingespoten met de kleurstof (een speciaal lichtgevend contrastmiddel) en werd er een scan gemaakt. In tegenstelling tot muizen die geen behandeling hadden gehad, werd bij de behandelde muizen een oplichting gezien ter hoogte van de tumor.

Werking kleurstof

Met een anti-kanker behandeling hoop je necrose (celdood) te bereiken. Je probeert er voor te zorgen dat de kankercellen niet meer kunnen delen en doodgaan. De mate van celdood zegt iets over de effectiviteit van de behandeling. Hoe meer cellen doodgaan, hoe beter de kanker wordt opgeruimd.

Een kankercel gaat dood doordat de celwand kapot is gegaan. Door de kapotte celwand kan een speciale kleurstof de cel in lekken, dit gebeurt niet bij gezonde cellen. Deze hebben namelijk nog een intacte celwand waardoor de kleurstof niet kan worden opgenomen. Deze kleurstof kun je zien met een speciale PET- CT scan. Zo kun je in beeld brengen of het medicijn dat je hebt gegeven leidt tot celdood. Gebeurt dit niet dan trekken de kankercellen zich waarschijnlijk niets van de gegeven behandeling aan.

Vooruitgang

Je kunt dus al heel vroeg na de behandeling in beeld brengen of je een succesvolle behandeling hebt gegeven. Momenteel wordt het effect van een gegeven therapie vaak pas na drie chemokuren beoordeeld, dat zijn negen weken. Dat is voor patiënten een hele vervelende en onzekere periode. Als dan blijkt dat de therapie niet aanslaat ga je indien mogelijk over op een ander plan. Helaas heb je dan wel al tijd verloren en heeft iemand voor niets de bijwerkingen van een behandeling moeten ondergaan.

Gerichter behandelplan

Door deze nieuwe techniek kun je dus veel eerder je behandelplan aanpassen of een verdere behandeling achterwegen laten. Dit zal leiden tot een doelmatiger gebruik van bijvoorbeeld allerlei dure medicijnen. Ook weten we dat in één kankersoort verschillende tumor-subtypes voorkomen. Als voorbeeld kun je dus misschien een beeld krijgen dat de leveruitzaaiingen het medicijn wel opnemen en de longuitzaaiingen niet. Ook hierop zou je je behandeling kunnen aanpassen. Je behandelt dan niet één bepaalde kankersoort maar werkt aan een gerichte behandeling per uitzaaiing.

Toekomst?

Helaas is het effect nu pas te meten ná een chemokuur. Het zou nog mooier zijn als je van te voren al kan bepalen of een middel kans heeft om aan te slaan. Soms is één chemokuur namelijk al genoeg om veel nare bijwerkingen te veroorzaken zoals haarverlies of een infectie.

Conclusie

Het moet nog blijken of deze techniek (die nu alleen op muizen is onderzocht) ook werkt bij mensen. Daarnaast is het ook de vraag of het aantonen van celdood uiteindelijk samenhangt met de mate van effectiviteit bij de behandeling. Misschien dat er soms ook meer tijd overheen gaat dan de twee dagen voordat de cel doodgaat en de celwand doorgankelijk wordt voor het lichtgevende contrastmiddel. Als dat zo is wordt nu te snel geconcludeerd dat de behandeling niet aanslaat. Het zal daarom nog wel even duren voordat deze nieuwe techniek een normale gang van zaken wordt bij chemotherapie.

Bronnen

1. Bangwen x, lowik c et sl. Necrosis avid near infrared fluorscent cyanines for imagjng cell death en their use to monitor therapeutic efficacy in mouse tumor models.
Oncotarget. 2015 vol 6 nr 36 39036-39049
2. Algemeen dagblad. Nieuwe test geeft sneller duidelijkheid na chemotherapie. Van houwelingen 19 dec 2015.
3. Dagblad de Limburger: Effect van chemokuur sneller bekend. 19 dec 2015

 
Philo Werner werkt sinds 2008 in VieCuri Medisch Centrum als medisch oncoloog. Haar aandachtsgebied is medicamenteuze behandeling van de meest voorkomende kankersoorten zoals borstkanker, darmkanker, prostaatkanker, blaas- en nierkanker en eierstokkanker. Daarnaast heeft ze als aandachtsgebied palliatieve zorg; de zorg voor patiënten die niet meer kunnen genezen.

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden