Onnodig om arm te ontzien na okselklierdissectie of schildwachtklier- procedure

Professionals en patiënten van VieCuri belichten actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit is een blog van Paula Mertens, verpleegkundig-specialist op de mammapoli en Paul Nijhuis, chirurg-oncoloog bij VieCuri.

Borstkankerpatiënten die een okselklierdissectie of schildwachtklierprocedure hebben ondergaan kunnen de kans op lymfoedeem verkleinen. Door het ontzien van de arm zou het optreden van lymfoedeem achter moeten blijven. Dit strikte advies werd afgelopen maand nogmaals onderzocht door een groep chirurgen. In dit blog belichten we de resultaten van het onderzoek en geven we patiënten het juiste advies.

Behandelingen toen en nu

De chirurgische behandeling van patiënten met borstkanker heeft de laatste jaren een grote verandering ondergaan. Voor de jaren negentig bestond de behandeling van borstkanker meestal uit het verwijderen van de borst (mastectomie) en het verwijderen van alle lymfklieren uit de oksel (okselklierdissectie).

Tegenwoordig wordt bij twee derde van de patiënten een borstsparende behandeling verricht en heeft de okselklierdissectie in de laatste 15 jaar plaats gemaakt voor de zogenaamde schildwachtklierprocedure. Bij de meeste patiënten is het niet meer noodzakelijk alle klieren uit de oksel te verwijderen. Bij de okselklierdissectie die voorheen werd uitgevoerd werden veel complicaties ervaren, zo ontwikkelde 20% van de vrouwen die een okselklierdissectie ondergingen lymfoedeem.

Huidig advies

Van oudsher werd gedacht dat handelingen als bloedprikken, een infuus aanleggen en bloeddrukmeten het optreden van lymfoedeem zou kunnen uitlokken. Het wetenschappelijk bewijs voor dit advies ontbrak daarentegen. In veel informatiebrochures vindt je deze adviezen echter terug. Deze adviezen worden zelfs gegeven bij patiënten die ‘slechts’ een schildwachtklierprocedure hebben ondergaan, waarbij de kans op het optreden van lymfoedeem nog veel kleiner is (0 tot 4%).

Wetenschappelijke onderbouwing?

In een artikel van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van afgelopen oktober (1) onderzochten een aantal chirurgen uit het Jeroen Bosch ziekenhuis of er bewijs was voor of tegen deze adviezen. De chirurgen zijn de literatuur ingedoken en vonden geen publicaties die de stelling ondersteunden. Dit betekent dat de adviezen niet zinvol zijn. Het huidige advies mag daarom achterwege worden gelaten.

Huidig advies verleden tijd

Belangrijk is dat informatiefolders voor patiënten en protocollen hierop worden aangepast, zodat dit lang bestaande en ingeburgerde advies tot het verleden gaat behoren. Onze protocollen en informatiefolders waren al grotendeels aangepast en daar waar ze dat nog niet waren, worden ze nu aangepast.

Paula Mertens is sinds 2009 als verpleegkundig specialist werkzaam op de mammapoli in VieCuri. Daarbij is zij secretaris van het Netwerk van Oncologie Verpleegkundige/ verpleegkundig specialisten binnen VieCuri. Buiten VieCuri is zij actief binnen regionale overleggen op oncologisch gebied.

Paul Nijhuis is chirurg-oncoloog in VieCuri Medisch Centrum. Zijn aandachtsgebieden zijn  oncologische chirurgie, chirurgie bij borstkanker en algemene (laparoscopische) chirurgie.

Bron

1.Linden, van der R, Bebber van I, Bosccha K, en Bessems M. (2015, oktober). Onnodig om de arm te ontzien na okselklierdissectie, Het verbod op handelingen als een venapunctie is obsoleet. NVTG.

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden