Onnodig doorbehandelen van patiënten met kanker

VieCuri Medisch Centrum belicht actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit blog, van internist-oncoloog Philo Werner, is het vierde uit de reeks.

Afgelopen donderdag 5 maart publiceerde Dagblad de Limburger op de voorpagina het artikel: "Artsen: stop doorbehandelen". In dit artikel wordt een oproep gedaan aan artsen om eerder te stoppen met behandelingen. Er wordt gerefereerd aan een onderzoek waarbij 60% van de artsen aangeeft weleens te lang door te gaan met behandelingen. Uit het onderzoek blijkt ook dat veel artsen het lastig vinden om een gesprek aan te gaan met de patiënt over het stoppen met een behandeling en te praten over de dood [1]. In het KNMG rapport: ‘Niet alles wat kan, moet’ worden aanbevelingen gedaan hoe het risico op te lang doorbehandelen verkleind kan worden.

Tijd geven

Met name bij patiënten die niet meer kunnen genezen, wordt gesproken over het doel van een behandeling en de te verwachte resultaten en bijwerkingen. Er moet echter ook meer stil worden gestaan bij de mogelijkheid om geen ziektegerichte behandeling te starten en welke manieren er dan zijn om klachten en symptomen te verlichten. Samen met de patiënt wordt besloten of hij bereid is de prijs te betalen voor extra tijd van leven. Om deze beslissing samen te kunnen nemen, zal je als zorg-professional de tijd moeten nemen om degene die tegenover je zit te leren kennen: wat zijn de normen en waarden van deze persoon, waar liggen zijn/haar prioriteiten. Voor iemand die net geconfronteerd wordt met een ernstige diagnose kunnen drie maanden extra tijd misschien net genoeg zijn om het afscheid goed te regelen of om een bruiloft mee te maken. Een ander persoon heeft altijd al gezegd nooit chemotherapie te willen.

Tijd nemen

Patiënten nemen vaak niet de tijd om de balans op te maken. Men heeft het onterechte idee dat de kanker zo snel groeit dat een week wachten leidt tot een slechtere levensverwachting. Na een gesprek over de behandelmogelijkheden wordt altijd bedenktijd aangeboden. De meerderheid van de patiënten heeft de rust niet om hier gebruik van te maken en wil direct starten met een kuur, liefst gisteren nog. Vaak zegt men ‘Ik heb geen keus’ of heeft men het gevoel dat het niet starten van een therapie een falen is. Hoe vaak zie je niet in een overlijdensadvertentie staan: ‘Helaas heeft hij de strijd moeten opgeven…’ of ‘Na een moedige strijd…’. Familieleden hebben vaak een grote invloed op de beslissingen over wel of niet te behandelen. Soms krijg je wel eens het gevoel dat een patiënt het meer voor de ander doet dan voor zichzelf.

Tijd krijgen

Vanuit de overheid en beroepsgroep worden ook allerlei eisen neergelegd om bij patiënten zo snel mogelijk tot een diagnose en behandelplan te komen. Na verwijzingen wordt in snel tempo de diagnostische molen doorlopen met CT scans, punctie en gesprekken over uitslagen, waarna binnen een bepaalde termijn gestart moet worden met een behandeling. Ook hierdoor blijft er weinig tijd over voor bezinning.

Door tijd te nemen om met elkaar in gesprek te gaan en te blijven, zal het risico op te lang doorbehandelen verlagen, echter zullen altijd gevallen blijven bestaan waarbij het voor beide partijen moeilijk blijft om de handdoek in de ring te gooien. Het rapport: ‘Niet alles wat kan, moet’ zal dit nooit helemaal kunnen voorkomen.

Philo Werner werkt sinds 2008 in VieCuri Medisch Centrum als medisch oncoloog. Haar aandachtsgebied is medicamenteuze behandeling van de meest voorkomende kankersoorten zoals borstkanker, darmkanker, prostaatkanker, blaas- en nierkanker en eierstokkanker. Daarnaast heeft ze als aandachtsgebied palliatieve zorg; de zorg voor patiënten die niet meer kunnen genezen.
 

Bronnen

1. Vd Wal, KNMG Rapport Niet alles wat kan , hoeft. Passende zorg in de laatste levensfase.
2. Visser J, De arts staat in de behandelmodus, Medisch Contact nr. 22 juni 2012.
3. Wildenborg F, Dagblad de Limburger 5 maart 2015.

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden