Het immuunsysteem zowel oorzaak als bestrijder van uitzaaiingen

VieCuri Medisch Centrum belicht actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit is een blog van internist-oncoloog Philo Werner.

Dinsdag 31 maart publiceerde De Telegraaf het nieuwsbericht: “Hoe het immuunsysteem uitzaaiing stimuleert” [1]. Een artikel gebaseerd op de studie van Karin de Visser en haar team van het Antoni van Leeuwenhoek. De resultaten van de studie tonen aan dat het immuunsysteem naast het bestrijden van tumoren ook een rol kan spelen bij het verspreiden van tumoren. In dit blog vertel ik meer over de resultaten van dit onderzoek en de rol van het immuunsysteem bij kanker.

Mensen die aan kanker overlijden, gaan meestal dood aan de gevolgen van uitzaaiingen en niet zo zeer aan de tumor waarmee de ziekte begonnen is. Bij de behandeling van patiënten met een uitgezaaide kanker is het belangrijkste doel dan ook vaak om verdere groei van uitzaaiingen te remmen. Momenteel wordt hiervoor vooral chemotherapie gebruikt. Chemotherapie richt zich met name op de celdeling. Het probeert op verschillende manieren de celdeling van tumorcellen te remmen of stoppen. Helaas delen gezonde cellen zich ook, waardoor ook deze beschadigd kunnen worden. Dit veroorzaakt de bijwerkingen, bijvoorbeeld kaal worden, of een kapotte mond.

Immuunsysteem

De laatste jaren wordt er veel onderzoek gedaan om op een andere manier tumorcellen te bestrijden. Ons lichaam heeft eigenlijk een heel goed afweer mechanisme tegen cellen die zich niet zo gedragen zoals het hoort; het immuunsysteem. Er worden veel middelen ontwikkeld die het eigen afweersysteem versterken om tumorcellen beter te herkennen en op te ruimen. In het artikel uit De Telegraaf [1] werd echter geschreven dat het immuunsysteem juist ook een rol kan spelen bij het ontstaan van uitzaaiingen.

Afweercellen

In een onderzoek met muizen die uitgezaaide borstkanker hadden, werd gezien dat door bepaalde groeifactoren er veel afweercellen (zogenaamde neutrofielen) konden ontstaan in de uitzaaiingen. Deze afweercellen zorgden er vervolgens voor dat de tumorcellen minder gevoelig waren voor de remmende werking van het immuunsysteem. Wanneer die groeifactoren geremd werden door middel van medicatie zag je krimp van de uitzaaiingen, terwijl er geen effect werd gezien op de primaire tumor. Dit middel, genaamd anti IL17, wordt momenteel getest als behandeling voor ziekten als psoriasis en reuma, waarbij het immuunsysteem actief is tegen lichaamseigen cellen en zo ontstekingsreacties veroorzaakt. Het zou mogelijk in de toekomst ook een rol kunnen gaan spelen bij de behandeling van uitgezaaide borstkanker.

Groeifactoren

Patiënten die behandeld worden met chemotherapie krijgen soms na de chemotherapie een spuitje met groeifactoren om te zorgen dat de afweercellen in het bloed niet te laag worden. Hierdoor wordt het ontstaan van infecties tijdens de behandeling voorkomen. Er zijn geen gegevens bekend dat dit leidt tot het eerder ontstaan van uitzaaiingen. De afweercellen waarover in het artikel wordt geschreven, betreffen cellen die ontstaan zijn door de groeifactoren die de tumor heeft afgegeven, niet de neutrofielen die ontstaan zijn in het beenmerg en circuleren in het bloed.

Complex systeem

Het immuunsysteem is een belangrijk onderwerp voor onderzoek naar behandelingen van kanker. Het is echter een complex systeem waarbij het nog onduidelijk is welke knoppen je nu juist aan of uit moet zetten.

Philo Werner werkt sinds 2008 in VieCuri Medisch Centrum als medisch oncoloog. Haar aandachtsgebied is medicamenteuze behandeling van de meest voorkomende kankersoorten zoals borstkanker, darmkanker, prostaatkanker, blaas- en nierkanker en eierstokkanker. Daarnaast heeft ze als aandachtsgebied palliatieve zorg; de zorg voor patiënten die niet meer kunnen genezen.

Bronnen

1. Hoe het immuunsysteem uitzaaiing stimuleert. De Telegraaf 31 maart 2015
2. De Visser, IL (2015). 17 producing γδ T cells and neutrophils conspire to promote breast cancer metastasis. Nature. 2015 Mar 30. doi: 10.1038/nature14282. [Epub ahead of print]

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs?

Meld u aan voor een e-mail alert!

Aanmelden