Chemotherapie beter verdragen door sporten

Datum: 1 mei 2015

VieCuri Medisch Centrum belicht actuele oncologische onderwerpen door middel van een blog. Dit is een blog van internist-oncoloog Yes van de Wouw, met een reactie van oncologisch verpleegkundige Carry Titulaer.

Sporten tijdens de chemotherapie blijkt ervoor te zorgen dat patiënten chemotherapie beter kunnen verdragen. Op dinsdag 28 april publiceerde Nu.nl het artikel ‘Fitness helpt tegen bijwerkingen chemotherapie’. In deze blog ga ik graag in op de achterliggende studie, maar ook op hoe wij patiënten begeleiden in VieCuri.

Over deze studie

Het onderzoek dat deze week verschijnt in het grote oncologisch Amerikaanse tijdschrift Journal of Clinical Oncology (JCO) is in Nederland verricht. Dit is dus een goede weergave van de Nederlandse situatie. Deze studie laat positieve effecten zien van zowel laagintensieve als hoogintensieve inspanning. Ik wil toch wat kanttekeningen plaatsen bij de studie. Het onderzoek betreft alleen vrouwen met borstkanker en zij zijn allen adjuvant behandeld (dus aanvullend en niet in verband met uitzaaiingen). Verder laat deze studie alleen winst zien op het beter verdragen van de chemotherapie, maar het laat (nog) geen verbeterd effect van de chemotherapie zien. Desalniettemin is dit een mooie uitkomst.

Sneller herstel door sporten

In VieCuri hebben we meegedaan aan de voorloper van deze studie. Daarmee is al aangetoond dat patiënten door sporten sneller herstellen en weer aan het werk zijn na adjuvante (aanvullende) chemotherapie. Wij begeleiden patiënten tijdens en na de therapie op een breder vlak dan alleen met sporten. Denk ook aan psychische begeleiding, het dieet en lotgenotencontact. Met de uitkomsten van deze studie zullen we patiënten nu tijdens de adjuvante chemotherapiebehandeling (passende) inspanning aanraden.

Reactie Carry Titulaer, oncologisch verpleegkundige

“Als oncologieverpleegkundige adviseer ik de patiënten altijd zoveel mogelijk te blijven sporten, wandelen en activiteiten te ondernemen in alle fases van een behandeling tegen kanker en welke beperkingen de patiënt ook heeft. Het is goed om de conditie zoveel mogelijk op peil te houden zodat er na een behandeling geen lange weg nodig is tot herstel. Het blijven bewegen is ook goed om zoveel en zolang mogelijk alles zelf te kunnen blijven doen en om zelfstandig te blijven (wassen, naar toilet gaan). Zelf iets kunnen doen in een machteloze strijd tegen kanker en op een andere manier met je lichaam bezig zijn is goed voor de geest.”

Therapie uitzaaiingen

Op dit moment doen we ook mee aan een onderzoek om te kijken of sporten en psychische begeleiding ook extra winst kan geven bij patiënten die met systeemtherapie worden behandeld in verband met uitzaaiingen. Het lijkt heel moeilijk om juist tijdens deze zware periode te gaan sporten. Maar meestal kunnen patiënten na een paar dagen wel weer op maat inspanning verrichten. Milde inspanning zoals wandelen, fietsen en oefeningen doen kan al voldoende zijn om bijwerkingen te verminderen en je minder vermoeid te voelen. Dit stimuleert dan natuurlijk om deze inspanning voort te zetten, ook al blijft het beginnen altijd weer moeilijk.

Yes van de Wouw is sinds 2006 internist-oncoloog in VieCuri Medisch Centrum. Haar aandachtsgebied is medicamenteuze behandeling van de meest voorkomende kankersoorten zoals borstkanker, darmkanker, prostaatkanker, blaas- en nierkanker en eierstokkanker. Daarnaast is zij voorzitter van de Oncologie Beleidscommissie in VieCuri.

Carry Titulaer is sinds 2002 als oncologieverpleegkundige werkzaam op de longafdeling in VieCuri. Daarbij is zij casemanager op de longoncologie poli en voorzitter van het Netwerk van Oncologie Verpleegkundigen binnen VieCuri. Buiten VieCuri is zij werkzaam als consulent bij Care for Cancer.